Ο πνευματικός μας πατέρας και η υπακοή σ' αυτόν

          Ο πνευματικός πατέρας και η υπακοή σ’  αυτόν είναι απαραίτητα στοιχεία για την πνευματική ζωή του κάθε ορθοδόξου χριστιανού.

          Α. Αυτά δεν είναι μόνο για τους μοναχούς, διότι η χριστιανική ζωή είναι κοινή και για μοναχούς και για λαϊκούς και για κληρικούς. Ο Χριστός είπε στους μαθητές Του, αλλά και στο λαό που Τον άκουγε «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι». Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης παρουσιάζοντας τη μοναχική ζωή σε έναν αξιωματούχο λέει:

«Μη γαρ νομίσης επί μονάζοντος τα λεχθέντα, αλλά και επί λαϊκού τα πάντα επίσης».

          Β. Η υπακοή είναι απαραίτητη για όλους μας, διότι η βασική αμαρτία της ανθρωπότητας είναι η ανυπακοή στο θείο θέλημα. Η υπακοή, λοιπόν, είναι ο δρόμος της επιστροφής, η διόρθωση του κακού. Με την υπακοή κόβουμε το θέλημά μας και υποτασσόμαστε  στο θέλημα του Θεού, δηλαδή στον Πνευματικό μας Πατέρα, στο Γέροντά μας, που είναι για την ψυχή μας εις τύπον και τόπον Χριστού, όπως ο επίσκοπος μέσα στην Εκκλησία.

Με την υπακοή κάνουμε καλή χρήση της ελευθερίας μας, σε αντίθεση με την κατάχρησή της, που έγινε μέσα στον Παράδεισο.

Κι ακόμα, μιμούμαστε το Χριστό, που έγινε υπάκουος στον Πατέρα.

Με την υπακοή στο γέροντα βγαίνουμε από τη δουλεία των παθών μας, όπως οι Εβραίοι με την υπακοή στο Μωυσή βγήκαν από τη δουλεία της Αιγύπτου. «Η υπακοή είναι μνήμα θελήσεως και έγερσις ταπεινώσεως», λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος.

          Την υπακοή μας αυτή την κάνουμε στο Γέροντα, στον πνευματικό μας πατέρα. Είναι αυτός στον οποίο αναθέσαμε την πνευματική μας καλλιέργεια. Τον πνευματικό πατέρα τον επιλέγουμε μόνοι μας στην κατάλληλη ηλικία. Κοιτάζουμε πρώτα-πρώτα να αναπαύεται σ’ αυτόν η ψυχή μας, αλλά και να ενδιαφέρεται πραγματικά για τη σωτηρία μας. Όταν τον επιλέξουμε, τότε ρίχνουμε άγκυρα σ' αυτόν και παρακαλούμε το Θεό να τον φωτίζει, για να μας καθοδηγεί σωστά. Είναι τόσο απαραίτητος, όσο ήταν κι ο Μωυσής στους Ισραηλίτες. Υπακούμε σ’  αυτόν, γιατί εκείνος θα δώσει λόγο για την ψυχή μας, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Είναι ο χειραγωγός μας. Ο νυμφαγωγός της ψυχής μας στο Χριστό. Μας είναι απόλυτα αναγκαίος. Μόνο οι αιρετικοί προτεστάντες δεν τον δέχονται. Η ορθόδοξη ζωή ξεκινάει με το Γέροντα και βαδίζει μ’ αυτόν. Ο Μωυσής, που ήταν ο ανώτερος άνθρωπος στην εποχή του, είχε ανάγκη από τη συμβουλή του πεθερού του, του Ιοθόρ, παρά το ότι ο πεθερός του ήταν ειδωλολάτρης. Ένα παλιό γνωμικό λέει: «Άνθρωπος ασύμβουλος, εαυτού πολέμιος». Και μια σύγχρονη παροιμία λέει, επίσης: «Άνθρωπος ασυμβούλευτος, εχθρός του εαυτού του». Δεν κάνουμε υπακοή στην αγιότητα ή στη σοφία του Γέροντα. Η υπακοή μας σ’  αυτόν είναι εκείνη που μας οδηγεί στον αγιασμό, έστω κι αν αυτός δεν είναι άγιος. Όπως συνέβη με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό και τον άξεστο Γέροντά του, ή με τον άγιο Δαβίδ τον εν Ευβοία και το Γέροντά του, το μητροπολίτη Ναυπάκτου Ακάκιο. Κι επειδή ο πειρασμός δε θα μας αφήσει απείραχτους, πρέπει να τονίσω ότι δε μας βάζει κανείς να κρίνουμε τη ζωή του Γέροντά μας. Εμείς θα δώσουμε λόγο μόνο για τις δικές μας αμαρτίες.

          Γ. Η υπακοή και ο Πνευματικός πατέρας είναι, θα λέγαμε, μια φυσική τάξη και σειρά στη ζωή του Χριστιανού. Αν σκεφτούμε ότι για κάθε τέχνη χρειάζεται να μαθητεύσουμε κοντά σε ένα μάστορα (μαιστορα). Για κάθε επιστήμη χρειάζεται ένας έμπειρος οδηγός. Πολύ περισσότερο για την πνευματική ζωή, που έχει να κάνει με το παρόν αλλά και με το αιώνιο μέλλον μας, είναι απαραίτητος ο έμπειρος καθοδηγητής

          Δ. Όποιος αρνείται να έχει Γέροντα, έχει υπερηφάνεια. Δεν παραδέχεται την αμαρτωλή του φύση, τις αδυναμίες του. Έτσι όμως, αντί να σηκωθεί, παραμένει στην πτώση του. Ενώ, αντίθετα, αυτός που έχει Γέροντα και κάνει υπακοή, πήρε ήδη το δρόμο της επιστροφής προς τον Παράδεισο.

          Ε. Τελειώνοντας, θα τονίσω το εξής: Η ορθόδοξη πνευματική ζωή αρχίζει από την υπακοή και το Γέροντα. Η υπακοή είναι επιστροφή, και μ’ αυτήν διορθώνεται το κακό της πτώσης μέσα στον Παράδεισο. Επιπλέον, φυλάγεται και ο χριστιανός από νέες πτώσεις. Αν η Εύα ήταν μαζί με τον Αδάμ, αν του έλεγε τα βλάσφημα λόγια του διαβόλου, δε θα γινόταν η πτώση. Έτσι και η ψυχή που στηρίζεται στο Γέροντα, μόλις την προσβάλει ο πειρασμός, λέει: «Θα το πω στο Γέροντα κι ό,τι μου πει εκείνος». Είναι αδύνατο τότε να πέσει η ψυχή! Κι αν πέσει, θα σηκωθεί πάρα πολύ γρήγορα.

          Επομένως, είναι αναγκαία η υπακοή και ο Γέροντας. Είναι η διόρθωση του κακού. Είναι μίμηση του Χριστού. Είναι ασφάλεια ψυχής. Είναι δόξα Θεού, γιατί τότε πολλοί άνθρωποι θα δουν τη σωστή χριστιανική ζωή μας και θα δοξάσουν τον Πατέρα μας τον εν τοις ουρανοίς.