Το Βάπτισμα του Χριστού και τα είδη βαπτίσματος

     Γιατί όμως ήρθε ο Χριστός να βαπτιστεί; Και τι είδους βάπτισμα έλαβε; Στην αρχή πρέπει να πούμε τι είδους βαπτίσματα υπήρχαν:

     Πρώτο ήταν το ιουδαϊκό βάπτισμα, που καθάριζε μόνο τις σωματικές ακαθαρσίες και όχι τις αμαρτίες της συνειδήσεως. Σύμφωνα με την Ιουδαϊκή παράδοση, αν κάποιος άγγιζε οστά νεκρών ή δοκίμαζε απαγορευμένο φαγητό ή πλησίαζε νεκρό ή λεχώνα κ.τ.ό., θεωρούνταν ακάθαρτος. Έπρεπε να λουστεί με καθαρό νερό και παρέμενε ακάθαρτος μέχρι

 να έρθει το βράδυ, αλλά από κει και πέρα θεωρούνταν καθαρός. Αυτό περιλαμβανόταν στις εντολές που είχαν οι Εβραίοι στο βιβλίο του Λευιτικού, το οποίο έγραφε επί λέξει: «Θα λούσει το σώμα του με καθαρό νερό και θα είναι ακάθαρτος μέχρι το βράδυ και έπειτα θα είναι καθαρός» (Λευιτ. 15,5). Αυτά, βέβαια, δεν ήταν αμαρτίες, ούτε πράγματα σπουδαία, αλλά τα είχε δώσει ο Θεός στους Ιουδαίους, που ήταν ακόμη νήπιοι πνευματικά, για να τους προετοιμάσει να ασχοληθούν με ένα πιο αξιόλογο έργο καθάρσεως, να φτάσουν δηλαδή στην κάθαρση της ψυχής από τις αμαρτίες.

     Δεύτερον υπάρχει το δικό μας χριστιανικό βάπτισμα, το οποίο είναι πολύ ανώτερο από το Ιουδαϊκό και είναι γεμάτο από Θεία χάρη. Το δικό μας βάπτισμα απαλλάσσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του, καθαρίζει την ψυχή και της χορηγεί τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

     Τρίτον το βάπτισμα του Ιωάννου. Ήταν πολύ ανώτερο από το Ιουδαϊκό, αλλά ήταν πολύ κατώτερο από το δικό μας. Ήταν σαν ένα γεφύρι, που ένωνε τα δύο βαπτίσματα και οδηγούσε από το Ιουδαϊκό στο χριστιανικό. Το βάπτισμα του Ιωάννου δεν οδηγούσε τους ανθρώπους στην τήρηση των σωματικών καθαρμών, όπως το Ιουδαϊκό, αλλά τους προέτρεπε να απομακρύνονται από αυτή τη φροντίδα και τους συμβούλευε να αφήσουν την κακία και να ακολουθήσουν την αρετή, και να στηρίζουν τις ελπίδες της σωτηρίας τους όχι στα διάφορα βαπτίσματα και στους καθαρμούς στα νερά, αλλά στα αγαθά έργα. Δεν έλεγε, λοιπόν, «πλύνε τα ρούχα σου και λούσε το σώμα σου και θα είσαι καθαρός», αλλά έλεγε: «Κάνετε έργα που να δείχνουν τη μετάνοιά σας». Γι’ αυτό ήταν ανώτερο από το Ιουδαϊκό, κατώτερο όμως από το δικό μας. Επιπλέον, το βάπτισμα του Ιωάννου ούτε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος παρείχε, ούτε τη συγχώρηση των αμαρτιών μπορούσε να δώσει. Παρακινούσε, όπως είπαμε, σε μετάνοια, αλλά δεν είχε την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες. Γι’ αυτό και έλεγε ο Ιωάννης: «Εγώ σας βαπτίζω σε νερό, για να σας οδηγήσω σε μετάνοια, Εκείνος όμως θα σας βαπτίσει σε Πνεύμα Άγιο» (Ματθ. 3, 11).

     Για να γίνει φανερό ότι το βάπτισμα του Ιωάννη δεν ήταν τέλειο και δε χορηγούσε το Άγιο Πνεύμα, θα αναφέρουμε το παρακάτω χαρακτηριστικό γεγονός. Όταν ο απ. Παύλος συνάντησε τους μαθητές τού Απολλώ, τους είπε: «Δεχθήκατε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, όταν πιστέψατε; Κι αυτοί του απάντησαν: ΄΄Μα ούτε καν ακούσαμε ότι υπάρχει Πνεύμα Άγιο΄΄. Και ξαναρώτησε: ΄΄Σε τι, λοιπόν, βαπτιστήκατε΄΄; Κι αυτοί απάντησαν: ΄΄Στο βάπτισμα του Ιωάννη΄΄. Και είπε ο Παύλος: ΄΄Ο Ιωάννης βάπτισε βάπτισμα μετανοίας και έλεγε στο λαό να πιστέψει σ’ Εκείνον που έρχεται μετά από αυτόν, δηλαδή στον Κύριο Ιησού΄΄. Κι όταν τον άκουσαν, βαπτίσθηκαν στο όνομα του Κυρίου Ιησού. Κι αφού ο Παύλος έθεσε πάνω τους τα χέρια του, ήρθε σ’ αυτούς το Άγιο Πνεύμα» (Πράξ. 19, 2-6).

     Από τα λόγια αυτά της Γραφής βγαίνει το συμπέρασμα ότι το βάπτισμα του Ιωάννου δεν ήταν τέλειο. Ήταν βάπτισμα μετανοίας και όχι βάπτισμα συγχωρήσεως, και σκοπός του ήταν να πιστέψουν οι άνθρωποι στο Χριστό. Γιατί αν ήταν τέλειο, δε θα βάπτιζε πάλι ο απόστολος Παύλος τους μαθητές του Απολλώ και δε θα έβαζε τα χέρια του πάνω τους, ώστε να έρθει σ’ αυτούς το Άγιο Πνεύμα. Τώρα όμως, με το που έκανε αυτά τα δύο, φανέρωσε την ανωτερότητα του αποστολικού βαπτίσματος και ότι το βάπτισμα του Ιωάννη ήταν πολύ κατώτερο από αυτό.

(Από ομιλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Εις το άγιον Βάπτισμα του Σωτήρος μας Ιησού Χριστού», στο βιβλίο ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1997).