Γιατί βαπτίσθηκε ο Χριστός

     Ο Χριστός, όταν βαπτίστηκε, έλαβε το βάπτισμα του Ιωάννη. Τα περιστατικά και το είδος του βαπτίσματος του Χριστού μάς δείχνουν ότι το βάπτισμά Του δεν είχε κίνητρο ή σκοπό τη συγχώρηση των αμαρτιών Του ή την ανάγκη να λάβει το Άγιο Πνεύμα. Με το Άγιο Πνεύμα ήταν πάντα ενωμένος, αφού γεννήθηκε με τη δική Του τη δύναμη. Θυμηθείτε τη φράση του Ευαγγελίου, που λέει: «Το παιδί που αυτή θα γεννήσει είναι από το Πνεύμα το Άγιο» (Ματθ. 1, 20), όπως επίσης και τη φράση: «Πνεύμα Άγιο θα έρθει σε σένα και θα σε σκιάσει η δύναμη του Υψίστου» (Λουκ. 1, 35). Ως προς τις αμαρτίες πάλι, γνωρίζετε ότι ο Χριστός ήταν ο μόνος

 αναμάρτητος. Φέρτε στο νου σας το λόγο της Γραφής, που λέει «ποιος από σας μπορεί να με ελέγξει για αμαρτία;» (Ιωάν. 8, 46) ή και τον άλλο Γραφικό λόγο, που λέει «δεν έκανε καμία αμαρτία, ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα Του» (Α΄ Πέτρ. 2, 22).

     Βεβαίως, δεν πρέπει να νομίσει κανείς ότι ο Χριστός ήλθε στον Ιορδάνη και έλαβε βάπτισμα μετανοίας, γιατί, σαν Θεός που ήταν, δεν είχε καμιά ανάγκη μετανοίας. Αυτό διευκρινίστηκε τότε από τον Ιωάννη το Βαπτιστή, ο οποίος, ενώ στους άλλους έλεγε «κάνετε έργα που να δείχνουν τη μετάνοιά σας», στο Χριστό είπε: «Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από Σένα, κι Εσύ έρχεσαι σε μένα;», δείχνοντας με τον τρόπο αυτό ότι ο Χριστός δεν πήγε εκεί για το λόγο που πήγαιναν όλοι οι άλλοι και ότι δεν είχε καμία σχέση με αυτά ο ερχομός Του να βαπτιστεί, αφού ήταν πολύ ανώτερος και ασυγκρίτως πιο αναμάρτητος κι από τον ίδιο το Βαπτιστή. 

     Γιατί, λοιπόν, πήγε εκεί ο Χριστός να βαπτιστεί; Πήγε για δύο άλλους λόγους, που δεν έχουν σχέση με τα παραπάνω είδη βαπτισμάτων:

     Τον πρώτο λόγο τον αναφέρει το Ευαγγέλιο μιλώντας για τον Ιωάννη και λέει: «Ο Ιωάννης βάπτιζε βάπτισμα μετανοίας, για να πιστέψουν σ’ Εκείνον που ερχόταν ύστερα από αυτόν» (Πράξ. 19, 4). Πήγε λοιπόν εκεί ο Χριστός, για να βαπτιστεί από τον Πρόδρομο και για να γίνει φανερός σε όλους τους ανθρώπους σε ένα μέρος που συγκεντρωνόταν πλήθος κόσμου. Και για να δεχτεί εκεί, στις όχθες του Ιορδάνη, την άνωθεν αναγνώριση με τη φωνή του Θεού Πατρός  και με την εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος με τη μορφή περιστεριού. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο Ιησούς γίνεται αυτομάτως γνωστός από τα θαυμαστά σημεία και από τη μαρτυρία του Προδρόμου. Επιπλέον δε, η μαρτυρία του Προδρόμου δε δέχεται καμιά μομφή εξαιτίας της συγγένειάς του με τον Ιησού, αφού τα θεϊκά σημεία επιβεβαιώνουν τα λόγια του.

     Υπάρχει όμως κι ένας δεύτερος λόγος, τον οποίο ανέφερε ο ίδιος ο Χριστός, όταν είπε στον Ιωάννη: «... Πρέπει να εκτελέσουμε κάθε δικαιοσύνη» (Ματθ. 3, 14-15). Και τι σημαίνει «να εκτελέσουμε κάθε δικαιοσύνη»; Δικαιοσύνη ονομάζεται η τήρηση των εντολών του Θεού, όπως όταν λέει: «Ήταν και οι δύο δίκαιοι και βάδιζαν σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου και ζούσαν άμεμπτη ζωή» (Λουκ. 1, 6).  Επειδή, λοιπόν, έπρεπε όλοι οι άνθρωποι να τηρήσουν αυτές τις εντολές, κανένας όμως δεν τις τήρησε ούτε τις εφάρμοσε στην εντέλεια, ήρθε ο Κύριος και τις τήρησε.

     Θα ρωτούσε όμως κάποιος: «Και ποια εντολή τηρείται με το βάπτισμα»; Η απάντηση είναι η εξής: Ήταν ή όχι εντολή του Θεού να βαπτιστεί ο λαός από το Βαπτιστή Ιωάννη; Ναι, ήταν. Όπως, λοιπόν, υποβλήθηκε ο Χριστός στην περιτομή και πρόσφερε θυσίες και τήρησε την αργία του Σαββάτου και συμμετείχε σε όλες τις Ιουδαϊκές εορτές, κατά τον ίδιο τρόπο πρόσθεσε και εκείνο που απέμενε, το να υπακούσει, δηλαδή, στον Προφήτη που βάπτιζε. Για το ότι, βέβαια, ήταν εντολή του Θεού να βαπτίζονται όλοι τότε, άκουσε τι λέει ο Ιωάννης: «…Εκείνος που με έστειλε να βαπτίζω σε νερό» (Ιωάν. 1, 33). Και ο Χριστός λέει επίσης: «Οι τελώνες κι ο λαός έκαναν το θέλημα του Θεού και βαπτίστηκαν με το βάπτισμα του Ιωάννη. Οι Φαρισαίοι όμως και οι Γραμματείς περιφρόνησαν το θέλημα του Θεού και δε βαπτίστηκαν απ’ αυτόν» (Λουκ. 7, 29-30). Αν, λοιπόν, το βάπτισμα αποτελεί δικαιοσύνη ή υπακοή στις εντολές του Θεού, και ο Ίδιος ο Θεός έστειλε τον Ιωάννη για να βαπτίσει τους ανθρώπους, τότε ο Χριστός τήρησε και αυτό μαζί με όλα όσα επέβαλλε ο Μωσαϊκός νόμος.

     Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να πούμε συμπερασματικά: Η σημερινή εορτή ονομάζεται Επιφάνεια ή Θεοφάνεια, γιατί σημαίνει φανέρωση του Θεού. Ο Χριστός βαπτίστηκε στον Ιορδάνη, τηρώντας την εντολή που έδωσε ο Θεός στον Ιωάννη να βαπτίζει τους ανθρώπους με βάπτισμα που θα τους οδηγούσε σε μετάνοια και σιγά-σιγά  στο Χριστό. Βεβαίως, ο Χριστός δεν είχε ανάγκη μετανοίας και γι’ αυτό δεν Τον προέτρεψε σε κάτι τέτοιο ο Ιωάννης. Επίσης, για να διευκρινίσουμε τα σχετικά με το βάπτισμα του Χριστού, είπαμε ότι υπάρχουν τρία είδη βαπτίσματος: Το Ιουδαϊκό, που είναι και το κατώτερο, το βάπτισμα του Ιωάννου και το χριστιανικό, το δικό μας, το οποίο χορηγεί το Άγιο Πνεύμα, συγχωρεί τις αμαρτίες  και μας εισάγει στην Εκκλησία.

(Από ομιλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Εις το άγιον Βάπτισμα του Σωτήρος μας Ιησού Χριστού», στο βιβλίο ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1997).