Τη νύχτα της 12ης Σεπτεμβρίου του 1942 τέσσερις Έλληνες και δέκα Άγγλοι συμμετέχουν σε μία από τις πιο δύσκολες και επιτυχημένες επιχειρήσεις εναντίον των Ιταλών στη Ρόδο. Είναι η επιχείρηση Anglo κατά την οποία πολλά εχθρικά αεροσκάφη καταστράφηκαν σε δύο αεροδρόμια του νησιού.
Η επιχείρηση ίσως να μην είχε πετύχει αν δεν συμμετείχαν δύο Ροδίτες, ο Νικόλας Σάββας και ο Γεώργιος Κυρμιχάλης οι οποίοι μαζί με άλλους νησιώτες οδήγησαν τους κομάντος στους στόχους τους.
Ένα χρόνο νωρίτερα, τον Νοέμβριο του ΄41, οι δύο νεαροί έκλεψαν μια βάρκα και διέφυγαν στην Τουρκία. Μετά από τρεις μήνες έφτασαν τον Φλεβάρη στο Χαλέπι της Συρίας, όπου κατετάγησαν στον Ελληνικό Στρατό της Μέσης Ανατολής. Οι Άγγλοι τότε σχεδίαζαν μια καταδρομή στα αεροδρόμια της Ρόδου.
Βλέποντας τα παιδιά που μόλις είχαν έρθει από το νησί, θεώρησαν ότι θα ήταν πολύτιμοι οδηγοί στην επιχείρησή τους. Τους ζήτησαν να συμμετάσχουν στην αποστολή και τους προειδοποίησαν ότι αν συλλαμβάνονταν θα αντιμετώπιζαν την θανατική ποινή. Οι νεαροί τους απάντησαν ότι γνώριζαν τον κίνδυνο, αλλά ωστόσο επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στην επιχείρηση.
Σκηνή από την ταινία «They who dare»
Στις 31 Αυγούστου 1942 δέκα άνδρες των ειδικών δυνάμεων καταδρομών του Special Boat Squadron, οκτώ Άγγλοι, δύο Έλληνες αξιωματικοί και οι Σάββας και Κυρμιχάλης, επιβιβάζονται στο θρυλικό υποβρύχιο «Παπανικολής» στο λιμάνι της Βηρυτού.
Τέσσερις μέρες αργότερα όλοι τους αποβιβάζονται στην παραλία Κόκκινη Άμμος και χωρίζονται σε δύο ομάδες.
Η μία με επικεφαλής τον λοχαγό Τράμπ Άλλοτ και οδηγό τον Γιώργο Κυρμιχάλη κατευθύνεται στο αεροδρόμιο των Μαριτσών. Η δεύτερη με αρχηγό τον υπολοχαγό Ντέιβιντ Σάδερλαντ και οδηγό τον Νίκο Σάββα έχει προορισμό το αεροδρόμιο Καλάθου. Στόχος τους να χτυπήσουν ταυτόχρονα τα μεσάνυχτα της 12ης Σεπτεμβρίου τις εγκαταστάσεις των δύο αεροδρομίων. Η αποστολή ήταν δύσκολη καθώς παντού υπήρχαν συρματοπλέγματα και ναρκοπέδια.
Ο Σάββας απευθύνθηκε στα αδέρφια Παύλο και Αντώνη Μουστεκέλλη, που ως βοσκός ο ένας και ως αγροφύλακας ο άλλος, γνώριζαν καλύτερα από όλους τις περιοχές γύρω από τα αεροδρόμια. Οι αδελφοί Μουστακέλλη υπήρξαν πολύτιμοι οδηγοί και συνέβαλαν σημαντικά στην επιτυχία της επιχείρησης.
Στην Κάλαθο καταστράφηκαν δεκαπέντε αεροπλάνα και μια αποθήκη καυσίμων. Στο αεροδρόμιο των Μαριτσών η ομάδα δεν κατάφερε το ίδιο πλήγμα. Η φρουρά είχε ειδοποιηθεί από την Κάλαθο και τέθηκε εγκαίρως σε κατάσταση συναγερμού, αναγκάζοντας τους καταδρομείς να αποχωρήσουν μόλις είχαν αρχίσει το έργο τους. Μόλις δύο αεροπλάνα κατάφεραν να ανατινάξουν.
Χωρίς τη συμμετοχή των Σάββα και Κυρμιχάλη η επιχείρηση ίσως να είναι αποτύχει
Οι Ιταλοί άρχισαν να τους καταδιώκουν, χτενίζοντας την περιοχή. Πρώτα συνέλαβαν την ομάδα του λοχαγού Άλλοτ που είχε φύγει από τα Μαριτσά. Μετά από δύο ημέρες συνέλαβαν πέντε μέλη της ομάδας του Σάδερλαντ. Τους Έλληνες αξιωματικούς, τον Νίκο Σάββα και δύο Άγγλους. Ο Σάδερλαντ και ένας δεκανέας κατάφεραν να διαφύγουν με υποβρύχιο στη Βηρυτό. Από τους συλληφθέντες οι Άγγλοι και οι Έλληνες θεωρήθηκαν αιχμάλωτοι πολέμου και προωθήθηκαν σε στρατόπεδα στην Ιταλία. Οι Νίκος Σάββας και Γιώργος Κυρμιχάλης όμως ήταν ιταλοί υπήκοοι και το Ειδικό Δικαστήριο για την Άμυνα της Κτήσεως τους καταδίκασε σε θάνατο τον Νίκο Σάββα και σε ισόβια τον Γιώργο Κυρμιχάλη. Ο Νίκος εκτελέστηκε δυο μέρες αργότερα. Ο Γιώργος μεταφέρθηκε στην Ιταλία και κλείστηκε στις Φυλακές Σαν Τζιμινιάνο στην Τοσκάνη. Εκεί προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε στη Ρόδο στις 15 Αυγούστου 1949, σε ηλικία 26 ετών. Η θανατική καταδίκη και η εκτέλεση του Νικολάου Σάββα είναι η πρώτη που έγινε από τους Ιταλούς στη Ρόδο.
Η επιχείρηση ANGLO μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Το 1954 προβλήθηκε η ταινία “They who dare” σε σκηνοθεσία Lewis Milestone....
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου