Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς) μέρος Α

Με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Για βιογραφικά βλέπε εδώ
(Μετάφραση ἀπό τά ἀγγλικά καί ἀπό τό περ. «ORTHODOX LIFE» τεῦχ.4, ΙΟΥΛ- ΑΥΓ, 2011 σελ.13-24)
    Φανταστεῖτε πόσα ἑκατομμύρια φορές τήν ἡμέρα, ἡ Κυριακή Προσευχή ἀπαγγέλεται ἀπό τούς χριστιανούς σέ ὅλο τόν κόσμο. Καί σπάνια κανείς συνειδητοποιεῖ ὅτι ἡ φαινομενικά ἁπλή αὐτή καί σύντομη προσευχή τῶν 70 τό πολύ λέξεων, περιέχει μιά ὁλόκληρη κοινωνική ἐπιστήμη. Γιά κείνους πού ἀφιερώνουν ὅλη τους τή δύναμη καί τήν προσπάθεια νά μορφώσουν τήν ἀνθρώπινη κοινωνία, καθώς καί κείνους πού πομποδῶς ἀναζητοῦν κοινωνική δικαιοσύνη, προτείνοντας νέο σύστημα στή θέση τοῦ παλιοῦ καί ἀνατρέποντας μία κοινωνική μηχανή γιά κάποια ἄλλη, εἶναι πάρα πολύ δύσκολο νά συνειδητοποιήσουν ὅτι ἐκεῖνο πού ζητοῦν βρίσκεται στήν Κυριακή Προσευχή.

Πολλοί ἀπό αὐτούς, πού εἶναι γεμάτοι ἀπό τίς ἰδέες τους, θεωροῦν τήν Κυριακή Προσευχή πώς εἶναι γιά τά παιδιά, μιά προσευχούλα ὅπου ζητοῦν ἀπ’τό Θεό κάτι παραπάνω ἀπό γλειφιτζούρια. Σ’αὐτή τη σύντομη καί ἀκριβή προσευχή, πάντως, ἐκφράζονται οἱ σπουδαιότερες ὑπάρχουσες πραγματικότητες. Ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ αὐτές τίς πραγματικότητες καί τή δεδομένη βασική σύσταση τῆς ὀργάνωσης τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας, ἐκφράζεται σέ μία μοναδική, ἀληθινή, ἐνάρετη καί ἀναλλοίωτη σύνθεση.
   Ἄς ἀρχίσουμε ἀμέσως μέ τήν παρουσίασή μας. Καί σύ, ἀναγνώστη, ἄκουσε προσεκτικά, ἀναλύοντας μέ τή λογική σου καί δεχόμενος μέ τήν καρδιά σου τίς ἀλήθειες πού σοῦ προτείνονται ὄχι ἀπό τόν ἐχθρό σου, ἀλλά μᾶλλον ἀπό τόν μεγαλύτερο Φίλο, καί δικό σου καί ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας. Ἀλήθειες πού προτείνονται ὄχι ἀπό θνητό ἄνθρωπο ἀλλά ἀπό τόν νικητή καί ζῶντα Σωτήρα. Πού προτείνονται ὄχι ἀπό κάποιον πού ὑπῆρξε καί χάθηκε, ὅπως ἄλλοι νομοδότες, ἀλλά ἀπό Αὐτόν γιά τόν ὁποῖο ἐλέχθη: «Ὁ Χριστός ὁ ἴδιος χθές, σήμερα καί γιά πάντα».

« ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ».
   Χριστιανέ, ὅταν λές αὐτές τίς λέξεις, ἀναγνωρίζεις ὅτι ὁ Πατέρας σου εἶναι στόν Οὐρανό καί ὅτι ταυτοχρόνως, εἶναι καί Πατέρας τῶν ὑπηρετῶν καί τῶν ἐργατῶν σου, τῶν ἀρρώστων καί θνησκόντων γειτόνων σου. Διότι ἐντέλλεσαι ἀπό τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν ὑπέρτατο Φανερωτή τῆς ἀλήθειας σχετικά μέ τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, νά λές «Πάτερ ἡμῶν»(Πατέρα μας) καί ὄχι «Πατέρα μου».
    Καί ὅταν ἀναγνωρίζεις ὅτι ὁ Πατέρας σου εἶναι καί Πατέρας τῶν ὑπηρετῶν καί τῶν ἐργατῶν σου, καί τοῦ ἀρρώστου καί θνήσκοντος γείτονός σου, δέν εἶναι ξεκάθαρο ὅτι ἔτσι ἀναγνωρίζεις ὅτι εἶσαι ἀδελφός τους καί αὐτοί εἶναι ἀδέλφια σου;
    Δύο ἔννοιες καί δύο συναισθήματα. Ἡ πρώτη ἔννοια: Ἡ πατρότητα τοῦ Θεοῦ. Ἡ δεύτερη ἔννοια: Ἡ ἀδελφότητα τῶν γιῶν τοῦ Θεοῦ. Τό πρῶτο συναίσθημα: Ἡ ἀγάπη τοῦ γιοῦ γιά τόν πατέρα. Τό δεύτερο συναίσθημα: Ἡ ἀδελφική ἀγάπη μεταξύ τῶν ἀδελφῶν. Πάνω σ’αὐτές τίς δύο βασικές καί μεγάλες ἔννοιες βασιζόμενες καί πηγάζοντας ἀπό τά δύο τοῦτα καί μεγάλα συναισθήματα, προέρχονται ἐνέργειες καί σχέσεις πού εὐχαριστοῦν τόν Πατέρα καί τ’ἀδέλφια.
      Ἐάν, χριστιανέ, θυμᾶσαι πάντα τίς δύο αὐτές μεγάλες καί βασικές ἔννοιες, καί κάθε ὤρα φυλᾶς τήν καρδιά σου, ὤστε τά δύο αὐτά συναισθήματα νά μήν κρυώσουν, τότε ὅλες σου οἱ πράξεις θά εἶναι καλές καί ἀγνές, ὅπως ἀκριβῶς τό νερό πού κυλᾶ ἀπό πηγή καλή εἶναι καλό καί ἀγνό. Καί ὅλη σου ἡ ζωή θά εἶναι ἕνα τραγούδι, πού θά ἐναρμονίζεται μέ τό τραγούδι τῶν ἀδελφιῶν σου πού σέ περιβάλλουν.

  Ἔτσι ὁ καλύτερος καί ἰδανικότερος τρόπος ζωῆς πού ἔχει νοηθεῖ καί ἐπιθυμηθεῖ ποτέ γιά τήν ἀνθρώπινη κοινωνία θά γίνει πραγματικότητα.
    Ἐάν διαβάζεις τήν Κυριακή Προσευχή καί ἀκόμη δέν λογίζεσαι τόν Θεό ὡς Πατέρα καί  ἐκλαμβάνεις τούς γείτονές σου σάν ξένους, ὅλες σου οἱ προσπάθειες θά πᾶνε ἀνάποδα, ὁ δρόμος σου θά εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Κάιν, ἡ ζωή σου θολό νερό ἀπό θολή πηγή καί τό τέλος σου σάν τοῦ Ἰούδα.
   Ἐάν καλεῖς τόν ἑαυτό σου χριστιανό ἀλλά δέν ἀπαγγέλεις τήν Κυριακή Προσευχή, τότε εἶσαι σάν αὐτόν πού πλέει στις θάλασσες χωρίς οὔτε πυξίδα, οὔτε πολικό ἀστέρα, μέσα στίς καταιγίδες, στίς νύχτες, στήν ἀπελπισία, ἔχοντας χάσει τήν αἴσθηση ἀπό ποῦ εἶσαι καί πῶς καί ποῦ πηγαίνεις.

«Ο ΕΝ ΤΟΙΣ ΟΥΡΑΝΟΙΣ»

   Ὅπου εἶναι ὁ Πατέρας μας, ἐκεῖ εἶναι καί ἡ Πατρίδα μας. Οἱ παγανιστές πού βλέπουν τούς γονεῖς τους μόνο σ’αὐτόν τόν ὑλικό κόσμο, εἴτε σάν ἕνα ἄνθρωπο, εἴτε σάν ἕνα ποταμό (οἱ Ἰνδοί καλοῦν τόν ποταμό Γάγγη «Μητέρα Γάγγη»), τόν ἤλιο (οἱ ἀρχαῖοι Αἰγύπτιοι), τό φεγγάρι (Ἀσύρριοι, Ἄραβες) ἤ τή φωτιά (Πέρσες), δέν μποροῦν οὔτε νά πιστεύσουν σέ ἄλλη πατρίδα ἀπό τή γήινη. Ἐμεῖς ὅμως οἱ χριστιανοί, ἔχουμε μάθει ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ σχετικά μέ τόν ἀληθινό Πατέρα μας πού εἶναι στόν Οὐρανό καί συνεπῶς καί γιά τήν Πατρίδα μας ὅτι εἶναι στόν Οὐρανό. Ἡ Πατρίδα μας αὐτή εἶναι ἕνας μεγάλος θησαυρός, καθώς ὁ Κύριος λέει: «Ὅπου εἶναι ὁ θησαυρός σας ἐκεῖ εἶναι καί ἡ καρδιά σας». Ἐάν ὁ θησαυρός μας εἶναι στόν Οὐρανό τότε καί οἱ καρδιές μας θά εἶναι στόν Οὐρανό. Ὠστόσο, θά δοῦμε τήν γήινη ζωή μας νά κατευθύνεται σ’αὐτό τό δρόμο, μόνο ἐάν δέν τή θεωρήσουμε ὡς πρωταρχική ἀλλά ὡς προσωρινή. Οἱ κοινωνικές μας σχέσεις θά διευθετοῦνται εὔκολα ἐάν στοχαζόμαστε αὐτή τήν, πολύ κοντινή, μετάβαση, τή μετάβαση πρός τήν Οὐράνια Πατρίδα. Ἐκεῖνοι πού δέν προσκόλλησαν τίς καρδιές τους στή γῆ, ἔχουν σχηματίσει τήν καλύτερη ἀνθρώπινη κοινωνία στή γῆ. Στά κοινόβια μοναστήρια, ὅπου ζοῦσαν  μοναχοί μέ διάφορες γλῶσσες καί ἀπό διαφορετικές χῶρες καί ὅπου ὁ ἀριθμός τους ξεπερνοῦσε κάποτε καί τίς 10.000, ἡ κοινωνική ὀργάνωση ἦταν τόσο ἁπλή ὅσο καί τέλεια. Ὅλοι τους ζητοῦσαν πρῶτα τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, μετά τήν ὁποία τό κατώτερο γήινο βασίλειό τους προέκυπτε χωρίς βάσανα, κάτι σπάνιο ἀκόμα καί μεταξύ τῶν στενότερων συγγενῶν.
     Στίς μέρες μας πολλοί μπορεῖ νά μήν κοιμοῦνται στοχαζόμενοι πῶς νά ἑνώσουν ὅλο τόν κόσμο σέ μία οἰκογένεια, ἀλλά χωρίζουν τίς γυναῖκες τους καί μηνύουν τά παιδιά τους. Οὔτε κἄν δύο δέν μποροῦν νά ζήσουν μαζί, ἀλλά θέλουν νά ὀργανώσουν ἑκατομμύρια σέ μία κοινότητα! Μέχρι οἱ χριστιανοί νά καταλάβουν μέ πλήρη σοβαρότητα ὅτι ὁ πραγματικός Πατέρας τους καί ἡ πραγματική Πατρίδα τους εἶναι στόν Οὐρανό καί ὅσο θεωροῦν ὅτι οἱ θησαυροί τους εἶναι στή γῆ καί συνδέονται  μέ ὅλη τήν καρδιά τους ἐκεῖ, θά φωνάζουν ὅλο καί δυνατότερα γιά κοινωνική δικαιοσύνη καί θά πορεύονται ὅλο καί βαθύτερα ἀπό χάος σέ χάος.


«ΑΓΙΑΣΘΗΤΩ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ»

  Εἴθε ὅλες οἱ πράξεις μας σ’ αὐτή τήν περαστική ζωή νά εἶναι εὐλογημένες στό ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Εἴθε ἡ κοινωνική μας διοργάνωση νά εἶναι ἀφιερωμένη καί περιφρουρημένη ἀπό τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ.
   Τό ὄνομα ἑνός ἀνθρώπου εἶναι ὅ,τι εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Αὐτός πού τιμᾶ ἕνα ὄνομα τιμᾶ τό πρόσωπο πού φέρει τό ὄνομα. Γι’ αὐτό, ὅποιος τιμᾶ τό ὄνομα τοῦ Οὐρανίου Πατέρα τιμᾶ ἐπίσης τό Πρόσωπό Του. Μακάρι ὅλες οἱ πράξεις μας νά εἶναι μνημεῖα ἀντάξια τοῦ Θείου ὀνόματος. Μακάρι ὅλη ἡ κοινωνική ὀργάνωση νά ἔχει ὡς στόχο της τήν ἐνθύμηση τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, ἀπό τά μεγάλα ἐρωτήματα, ἔως καί τά παραμικρά. Διότι ὁ Θεός εἶναι ἡ μεγαλύτερη πραγματικότητα, ἀθάνατη καί πανταχοῦ παρούσα. Κάθε κοινωνική διοργάνωση πού ἀντιτίθεται σ’ αὐτή τήν πραγματικότητα ἀναπαριστᾶ τήν ἄλογη ψευδαίσθηση καί τό χάος πού ὀδηγοῦν τούς ἀνθρώπους στήν ἀπελπισία καί τήν αὐτοκτονία.
    Ἐάν τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ἡ κύρια αὐθεντία σέ μία χριστιανική κοινωνία, τότε αὐτή ἡ αὐθεντία ἀντικαθίσταται μέ τό ὄνομα κάποιου ἀνθρώπου. Καί πραγματικά βλέπουμε στίς μέρες μας πόσες κοινωνίες φέρουν τό ὄνομα ἑνός ἀνθρώπου πού ἐξέδωσε καί ἐκτέλεσε ἐκείνη τήν κοινωνική ἐντολή. Καί ὅσο ἡ κοινωνική τους ἐντολή ἔχει ἰσχύ, δηλ. ἀπό σήμερα μέχρι αὔριο, ἐκεῖνα τά ὀνόματα θά τιμῶνται. Δηλαδή τά ὀνόματα τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων θά ἁγιάζονται ἀντί τοῦ Θεοῦ. Μετά ἀπό αὐτά, θά ὑπάρξουν ἄλλα εἴδη κοινωνικῆς διοργάνωσης καί ἄλλοι θά δοξαστοῦν καί κάποια ἄλλα ὀνόματα θά τιμηθοῦν. Ἔθνη θά μεταφερθοῦν ὅπως ἀπό μία βάρκα στήν ἄλλη σέ τρικυμισμένη θάλασσα, ἐνῶ τό πλοῖο πού φέρει τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ θά σταθεῖ δίπλα τους περιμένοντας μέχρι οἱ ἐξαντλημένοι ἐπιβάτες νά ἀνέβουν πάνω του.

«ΕΛΘΕΤΩ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΟΥ»

    Τό Βασίλειο τοῦ Θεοῦ (κράτος) δέν μπορεῖ νά ξεχωριστεῖ ἀπό τήν Βασιλεία (διακυβέρνηση) τοῦ Θεοῦ. Ὁ Βασιλιάς πάει χέρι-χέρι μέ τό Βασίλειό Του. Θά ἦταν ἀνακόλουθο νά ἀναμένουμε τή Βασιλεία καί νά ἀπορρίπτουμε τό Βασιλιά. Στήν ἐκκλησιαστική προσευχή «Βασιλεῦ Οὐράνιε», οἱ πιστοί προσεύχονται στό Ἅγιο Πνεῦμα, τό Βασιλιά, νά «ἔλθει καί νά σκηνώσει μέσα μας». Τό νόημα καί τῶν δύο προσευχῶν εἶναι προφανές: τό Βασίλειο τοῦ Θεοῦ θά ἔλθει ὅταν ἔλθει ὁ Βασιλεύς-Θεός.
  Ὅταν προσευχόμαστε γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, προσευχόμαστε στήν πραγματικότητα γιά τήν πιό τέλεια ἐξουσία. Καί ὅταν προσευχόμαστε γιά τόν ἐρχομό τοῦ Βασιλέως-Θεοῦ, προσευχόμαστε γιά τόν ἐρχομό τοῦ τελειότερου Ἐξουσιαστῆ μας.
   Ὁ Δημιουργός μας, ἤδη ἐξουσιάζει τήν ἀρχή καί τό τέλος τῆς ζωῆς μας. Γιατί νά μήν τοῦ ἐπιτρέψουμε νά κυβερνήσει ὅλη μας τή ζωή, ἀπό τήν ἀρχή ἔως τό τέλος; Αὐτός εἶναι ὁ Κύριος τῆς γεννήσεως καί τοῦ θανάτου. Εἴθε νά ἐξουσιάζει καί ὅλο τό διάστημα μεταξύ γεννήσεως καί θανάτου.
   Κάποιος θά μποροῦσε νά πεῖ: πῶς γίνεται τόσες χιλιάδες ἀνθρώπων νά λένε «Ἐλθέτω ἡ Βασιλεία Σου» γιά σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια, ἀλλά ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ νά μήν ἔχει ἔλθει ἀκόμη; Ἔχει ἀναμφίβολα ἔλθει. Ἔχει ἔλθει καί ὁ Βασιλιάς ὁμοίως, στίς ψυχές ἀτομικά, πού σημαίνει στά ἑκατομμύρια τῶν ἀληθινῶν χριστιανῶν. Δέν ἔχει ἔλθει ἀκόμη βέβαια ὀρατῶς καί ἁπτῶς μέσα στήν παγκόσμια κοινωνική πραγματικότητα. Δέν ἔχει γίνει τό ἀμετάθετο, χαρακτηριστικό καί ἀποδεκτό θεμέλιο τοῦ κοινωνικοῦ συστήματος. Ἡ εὐθύνη τοῦ γιατί αὐτό δέν ἔχει συμβεῖ, βαραίνει καί ἐκείνους πού ποτέ δέν ἀνέγνωσαν τήν Κυριακή Προσευχή, καί ὅσους τή λένε καθημερινά ἀλλά μάχονται γιά τή γήινη ἐξουσία, καί εἶναι ἄπληστοι γιά κυριαρχία πάνω σέ ἐδάφη καί λαούς, ἀπορρίπτοντας στήν πράξη τήν ἐξουσία τοῦ Θεοῦ μέ τό νά ζητοῦν νά πάρουν τόν παρόντα κόσμο στά χέρια τους.  

Ακολουθεί αύριο το Μέρος Β'

Μετάφραση από τα αγγλικά Ι.Δ.