Μέγας Βασίλειος, το λιοντάρι του Χριστού

Ο «Μέγας Βασίλειος – Το λιοντάρι του Χριστού» είναι το 4ο επεισόδιο της σειράς «Δεν είσαι μόνος».

Η ταινία  είναι ένα οδοιπορικό σε τόπους θαμμένους  μέσα στη λήθη. Βασικό εύρημα του σεναρίου είναι οι ημερολογιακές καταγραφές ενός μοναχού που έζησε τον 4ο αιώνα, μέσα από τις οποίες πληροφορούμαστε για τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής, την κοινωνική κατάσταση, τον αγώνα της εκκλησίας να ξεκαθαρίσει το τοπίο από τις αιρέσεις και να εδραιωθεί. Βασική μορφή εκείνης της περιόδου είναι ο Μέγας Βασίλειος, τα κείμενα του οποίου ακούγονται στην ταινία.

Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή, τις ιδέες και το κοινωνικό έργο του Μ. Βασιλείου, τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιταλία και τη Συρία. 

Ο Βασίλειος γεννήθηκε το 330μ.Χ στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Σπούδασε φιλοσοφία, ιατρική, μαθηματικά και ρητορική στην Αθήνα. Πολέμησε τις αιρέσεις και αντιτάχθηκε στις αυθαιρεσίες της εξουσίας. Υπερασπίστηκε την ελληνική παιδεία γιατί πίστευε ότι έχει πολλά θετικά στοιχεία τα οποία δεν βρίσκονται σε αντίθεση με την χριστιανική θέση.

Το 367-368 έπληξε την περιοχή της Καισάρειας λιμός. Ο Βασίλειος πούλησε την τεράστια οικογενειακή του περιουσία, στηλίτευε τους μαυραγορίτες, οργάνωνε λαϊκά συσσίτια και μερίμνησε για τα παιδιά όχι μόνο των χριστιανών αλλά και των εβραίων και των ειδωλολατρών, χωρίς καμία διάκριση. 

Όταν έγινε αρχιεπίσκοπος το 370, έχτισε τη Βασιλειάδα, ένα συγκρότημα από νοσοκομεία, γηροκομεία, λεπροκομεία, ορφανοτροφεία και σχολείο για την επαγγελματική κατάρτιση όσων ήθελαν να μάθουν μια τέχνη. Η Βασιλειάδα είναι το πρώτο γνωστό στην ιστορία κοινωνικό ίδρυμα, μια ολόκληρη πολιτεία που φιλοξενούσε 30.000 ανθρώπους. Ο Βασίλειος διακήρυττε ότι η ελεημοσύνη από μόνη της δεν αποτελεί απάντηση στη φτώχεια, αντίθετα μόνη απάντηση είναι η εργασία και η δίκαιη κατανομή των αγαθών: 

«Εσύ δεν είσαι πλεονέκτης; Δεν είσαι άρπαγας; Δεν κρατάς για τον εαυτό σου όσα σου δόθηκαν για να τα διαχειρισθείς προς όφελος όλων; Αυτός που γδύνει τον ντυμένο θα ονομαστεί λωποδύτης, αλλά αυτός που δεν ντύνει τον γυμνό μήπως δεν αξίζει αυτή την ονομασία; Το ψωμί που αποθηκεύεις είναι του πεινασμένου, τα ρούχα που συσσωρεύεις είναι του γυμνού, τα παπούτσια που τα 'χεις και σαπίζουν είναι του ξυπόλυτου, τα λεφτά που θάβεις για να μη στα κλέψουν είναι του φτωχού. Είναι τόσοι αυτοί που αδικείς όσοι αυτοί που θα μπορούσες να βοηθήσεις.» 

Ο Μέγας Βασίλειος είναι μια τεράστια μορφή της χριστιανικής εκκλησίας, ένας φάρος που το φως του είναι τόσο δυνατό ώστε να φωτίζει και τις δικές μας μέρες. Πίστευε ότι η εκκλησία πρέπει να αγκαλιάσει όλα τα έθνη και τους πολιτισμούς, όλους τους ανθρώπους: στους κόλπους της εκκλησίας δεν υπάρχουν άντρες και γυναίκες, ελεύθεροι και δούλοι, οι κοινωνικές διακρίσεις έχουν καταργηθεί, και αυτό ήταν το πιο δυνατό στίγμα στο έργο του Μεγάλου Βασιλείου. Αυτό που αναζητά σήμερα ο κόσμος και έχει ανάγκη να δημιουργηθεί, υπήρχε στην έρημο της Καππαδοκίας πριν από χιλιάδες  χρόνια.

«Τελειότατη κοινωνία ονομάζω αυτήν, όπου έχει καταργηθεί η ιδιοκτησία, έχουν εκλείψει οι προσωπικές διαφορές και έχουν εξαφανιστεί οι έριδες και οι φιλονικίες. Είναι η κοινωνία όπου όλα είναι κοινά. Οι πολλοί είναι ένας και αυτός ο ένας δεν υπάρχει μόνος του, αλλά ζει μέσα στους πολλούς.»

 Μ. Βασιλείου, Ασκητικές Διατάξεις

Τα γυρίσματα του επεισοδίου έγιναν στην Καππαδοκία, στην Αντιόχεια, στην Κωνσταντινούπολη, στην Ταρσό, στην Μερσίνα.

Στο επεισόδιο συμμετείχε ο Κωνσταντίνος Κορναράκης, Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σκηνοθεσία: Μαρία Χατζημιχάλη-Παπαλιού

Μοντάζ: Γιάννης Τσιτσόπουλος

Διεύθυνση φωτογραφίας: Βαγγέλης Κουλίνος

Μουσική: Μάριος Αριστόπουλος

Η σειρά «Δεν είσαι μόνος» περιλαμβάνει 10 επεισόδια, πραγματεύεται πανανθρώπινες αξίες που εκφράστηκαν σε κοινωνίες του παρελθόντος και στηρίζεται στα Πατερικά κείμενα, το Ευαγγέλιο, σε κείμενα θεωρητικά, κείμενα φιλοσοφικά, κείμενα δοξαστικά, και πολλές φορές προφητικά. 

Αυτά τα κλασσικά κείμενα περιέχουν την πείρα και τη σοφία αιώνων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και συνδέονται με τα σημερινά προβλήματα του ανθρώπου, ανοίγοντας έναν γόνιμο διάλογο. 

Είναι ένας λόγος που γράφτηκε εδώ και δυόμιση χιλιετίες επίκαιρος; 

Σε ποια κοινωνία απευθυνόταν; 

Τι κοινό έχει με τη σημερινή; 

Μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο σε μια άλλη οπτική, έναν διαφορετικό προσανατολισμό και μια επαναξιολόγηση της πορείας του σήμερα;

πηγή