Αυτισμός και ειδικά ενδιαφέροντα

 Αυτισμός και ειδικά ενδιαφέροντα. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του αυτισμού το οποίο συναντάται συχνά στα άτομα που ανήκουν στις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος ή του συνδρόμου Άσπεργκερ, είναι η ενασχόληση με «ειδικά ενδιαφέροντα». Η συχνότητά του μάλιστα είναι τέτοια που το καθιστά ένα από τα διαγνωστικά κριτήρια των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού. Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών DSM-IV, ένα από τα διαγνωστικά κριτήρια του συνδρόμου Άσπεργκερ είναι «οι επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές συμπεριφορές που είναι μη φυσιολογικές, είτε σε επίπεδο έντασης ή συγκέντρωσης». Στην τελευταία έκδοση του DSM,

το DSM-V, τα διαγνωστικά κριτήρια των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος περιλαμβάνουν «αρκετά περιορισμένα ενδιαφέροντα που είναι μη φυσιολογικά είτε στην ένταση είτε στη συγκέντρωση (π.χ. προσκόλληση ή ενασχόληση με ασυνήθιστα αντικείμενα ή ενδιαφέροντα).

Διαφέρει το χόμπι από το «ειδικό ενδιαφέρον»;

Ένα «ειδικό ενδιαφέρον» θα μπορούσε να περιλαμβάνει ενασχολήσεις, όπως το διάβασμα ή ακόμα και η εμμονή του παιδιού με τα τρένα. Επίσης, θα μπορούσε να περιλαμβάνει πιο ευρείες θεματικές ενασχόλησης, όπως η φωτογραφία ή το ενδιαφέρον για έναν μόνο φωτογράφο ή είδος φωτογραφίας. Αυτά τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ταυτίζονται με τα χόμπι των περισσοτέρων ανθρώπων. Παρόλα αυτά, η επικέντρωση του ενδιαφέροντος σ’αυτό και ο βαθμός έντασης αυτής της επικέντρωσης τοποθετούν αυτό το ενδιαφέρον ως ένα από τα διαγνωστικά κριτήρια του αυτιστικού φάσματος. Όταν αυτή η ενασχόληση επισκιάζει κάθε πτυχή της ζωής του ατόμου με τέτοια ένταση που αποκλείει κάθε άλλη ενασχόληση, κατατάσσεται ως ειδικό ενδιαφέρον.

Τα όρια των «ειδικών ενδιαφερόντων»

Ο αποκλεισμός κάθε άλλης δραστηριότητας από τη ζωή του ατόμου μπορεί να βγει εκτός ελέγχου. Αρκετά συχνά, το αυτιστικό άτομο επικεντρώνει το ενδιαφέρον του για μεγάλο διάστημα σε μία ενασχόληση. Η επικέντρωση αυτή τον απομονώνει από τον κόσμο γύρω του περνώντας ώρες, ίσως και μέρες, ασχολούμενος με αυτό, ενώ πολλές φορές η επικέντρωση αυτή τον αποσπά από το να επιτελέσει άλλες βασικές λειτουργίες, όπως η σίτιση. Το αυτιστικό άτομο δε δέχεται με ευχαρίστηση τις διακοπές από αυτή την ενασχόληση: μάλιστα, οι διακοπές αυτές μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα, όπως ο θυμός. Ακόμα και μία μικρή διακοπή για να πάει στην τουαλέτα θεωρείται από το αυτιστικό άτομο μη επιθυμητή και πηγή ενόχλησης.

Τα άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ τα «ειδικά ενδιαφέροντα»

Παρά τις φαινομενικές αρνητικές πτυχές αυτών των ενασχολήσεων, τα άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα χρειάζονται αυτά τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Η έντονη ενασχόλησή τους με αυτά, τους δίνει ιδιαίτερες δεξιότητες στους τομείς αυτούς, δεξιότητες που τους κάνουν να ξεχωρίζουν. 

Επιπλέον, οι ενασχολήσεις αυτές ενισχύουν το άτομο σωματικά και πνευματικά, αφού είναι πηγές ηρεμίας, συγκέντρωσης και ευχαρίστησης, πηγές αποφόρτισης του ατόμου και ένα μέσο να απομονωθούν από τον υπόλοιπο κόσμο και να «φορτίσουν τις μπαταρίες τους». Η έντονη ενασχόληση με αυτά τα ενδιαφέροντα αποτελούν ένα από τα βασικά συμπτώματα των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος. Ενώ φαινομενικά ο χρόνος ή η μορφή της ενασχόλησης φαίνεται ότι έχει σημασία για τα άτομα αυτά, μάλλον συμβαίνει το αντίθετο, αφού το ενδιαφέρον για κάποια ενασχόληση είναι πολύ σημαντικό για αυτά και πρέπει να καλλιεργείται. Ενώ, δηλαδή, κάποιοι άνθρωποι αποφορτίζονται και ηρεμούν διαβάζοντας μια εφημερίδα, τα άτομα που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα χαλαρώνουν με αυτές τις ιδιαίτερες ενασχολήσεις.

πηγή