Πρέπει το παιδί να έχει κινητό; Τα υπέρ και τα κατά

Το κινητό τηλέφωνο, στις μέρες μας, αποτελεί ένα από τα κυριότερα μέσα επικοινωνίας.

Μας διευκολύνει στην καλύτερη οργάνωση της επαγγελματικής ζωής, στις κοινωνικές επαφές καθώς και σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Ειδικά για τους γονείς όμως προσφέρει δυνατότητα επικοινωνίας με το παιδί τους ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Τους δίνει τη σιγουριά και την αίσθηση της καλύτερης επίβλεψης. Έτσι, οι γονείς αποφασίζουν να δώσουν στα παιδιά τους κινητό τηλέφωνο ώστε να νιώθουν και οι ίδιοι ασφάλεια. Ο κ. Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής, παρέχει απλές και χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τη χρήση του κινητού καθώς και τα ερωτήματα των γονέων και τις ανησυχίες τους.

Χρειάζονται τα παιδιά κινητό τηλέφωνο;

Έρχεται η στιγμή που το παιδί σας θα ζητήσει να του αγοράσετε κινητό τηλέφωνο. Ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν είναι ότι όλοι του οι φίλοι έχουν, γιατί όχι και εκείνο; Οι γονείς στην ανάγκη τους να επικοινωνούν όσες φορές χρειαστεί μέσα στην ημέρα με το παιδί τους, ανταποκρίνονται στο αίτημα του. Παρόλα αυτά οι γονείς πρέπει να κάνουν μια συζήτηση με το παιδί τους προκειμένου να τους εξηγήσει για ποιο λόγο πιστεύει ότι χρειάζεται κινητό και έπειτα να αποφασίσουν τι θα κάνουν.

Ποιοι είναι οι λόγοι ανησυχίας;

Οι περισσότερες ανησυχίες των γονέων σχετικά με τη χρήση κινητού από τα παιδιά τους είναι οι επιπτώσεις της εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία και την ανάπτυξη τους, τον εθισμό στην τεχνολογία καθώς και στους κινδύνους ανεξέλεγκτης πρόσβασης στο διαδίκτυο. Όσο αφορά την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η χρήση μιας συσκευής που πληροί τις διεθνείς προδιαγραφές και η εφαρμογή των απλών οδηγιών που προτείνονται από αρμόδιους φορείς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μειώνουν την ανησυχία αναφορικά με τις επιπτώσεις. Τέλος, σχετικά με την πρόσβαση στο διαδίκτυο από το κινητό τηλέφωνο, οι γονείς μπορούν να εγκαταστήσουν ειδικά προγράμματα ελέγχου και φίλτρων προστασίας ώστε να έχουν και οι ίδιοι πρόσβαση στις σελίδες που επισκέπτονται.

Εάν οι γονείς αποφασίσουν να αγοράσουν κινητό τηλέφωνο στο παιδί τους, χρειάζεται να ενημερωθούν πρώτα οι ίδιοι για τη σωστή χρήση του και στη συνέχεια να ενημερώσουν και το παιδί τους.

Σήμερα στον κόσμο υπάρχουν δισεκατομμύρια συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας. Μέσα σε περίπου 2 δεκαετίες τα κινητά κατάφεραν να φτάσουν σε επίπεδα διείσδυσης που σε πολλές χώρες ξεπερνούν αυτά που έχει πετύχει η σταθερή τηλεφωνία σε πάνω από εκατό χρόνια λειτουργίας. Το κινητό τηλέφωνο αναδεικνύεται σε παιδιά και νέους ως η πιο δημοφιλής από τις νέες τεχνολογίες.

Τα κινητά έχουν πάψει πλέον να είναι απλά τηλέφωνα. Τώρα πια ό,τι μπορεί να κάνει κανείς μέσω ενός υπολογιστή συνδεδεμένου με το Διαδίκτυο μπορεί να κάνει και μέσω ενός κινητού με δυνατότητα σύνδεσης στο Διαδίκτυο. Τα τελευταία μοντέλα και ειδικά τα τηλέφωνα 3ης γενιάς, προσφέρουν πρόσβαση σε πληθώρα ηλεκτρονικών και ψυχαγωγικών υπηρεσιών, ανάμεσα στις οποίες λήψη φωτογραφιών και βίντεο, ραδιόφωνο και μουσική, παιχνίδια, πλοήγηση στο Διαδίκτυο και εφαρμογές όπως SMS, MMS, μηνύματα video, chat, υπηρεσίες γνωριμιών και άλλες πηρεσίες ενηλίκων. Υπάρχει ακόμα και η δυνατότητα πληρωμών μέσω κινητού.

Ήδη το 2007, 9 στα 10 Ελληνόπουλα ηλικίας 12 έως 15 ετών είχαν στην κατοχή τους κινητό τηλέφωνο και μάλιστα το 91,7% αυτών έκανε καθημερινή χρήση. Τι είναι όμως αυτό που κάνει το κινητό τόσο αγαπητό από τις νεαρές ηλικίες; Σύμφωνα με τον οργανισμό Childnet International οι παρακάτω παράγοντες – κλειδιά καθιστούν τα κινητά τηλέφωνα ιδιαιτέρως ελκυστικά στα παιδιά, πολύ περισσότερο από όσο το «παραδοσιακό» και «παλαιομοδίτικο» Ίντερνετ μέσω Η/Υ:

• H προσωπική και ιδιωτική φύση του κινητού τηλεφώνου, που καθιστά τον γονικό έλεγχο σχεδόν αδύνατο.
• Το γεγονός ότι η συσκευή είναι πάντα ενεργοποιημένη προσφέροντας συνεχή και άμεση επικοινωνία με τους φίλους καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
• Η σημασία του κινητού στην εικόνα, το κύρος και τη μόδα. Το κινητό έχει φτάσει στο σημείο να αποτελεί κοινωνικό «status» για πολλά παιδιά, σε σημείο που να μην μπορούν χωρίς αυτό ούτε στιγμή.
• Ο παράγοντας διασκέδαση που παρέχεται μέσω της πλειάδας χαρακτηριστικών που μετατρέπουν μια συσκευή επικοινωνίας σε πανίσχυρο εργαλείο ψυχαγωγίας.
• Η τιμή, που σημαίνει ότι τα ίδια τα τηλέφωνα και η πρόσβαση στις υπηρεσίες που παρέχονται μέσω αυτών είναι στο βεληνεκές πολλών νεαρών καταναλωτών.
• Μέσω των κινητών τηλεφώνων ενδέχεται να συναντήσει κανείς και περιεχόμενο το οποίο, αν και νόμιμο, είναι ακατάλληλο για ανήλικα παιδιά. Τέτοιο υλικό είναι η πορνογραφία ενηλίκων, που υπάρχει σε αφθονία στο Διαδίκτυο, στο οποίο μπορεί πια κανείς να αποκτήσει πρόσβαση και μέσω του κινητού του τηλεφώνου. Επίσης, υπάρχουν υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας που απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε ενήλικες.
• Μια μεγάλη μάστιγα ακόμα και στο Διαδίκτυο είναι η παιδική πορνογραφία. Η πιο επικίνδυνη μορφή περιεχομένου είναι αυτή της εκμετάλλευσης παιδιών μέσω της απεικόνισης πράξεων κακοποίησής τους. Η απεικόνιση παιδικής κακοποίησης είναι παράνομη στην Ελλάδα. Ωστόσο οι επιτήδειοι έχουν εκμεταλλευτεί τους διαύλους διανομής και συλλογής που ανοίγονται μέσω των διαδραστικών τεχνολογιών. Η τεχνολογία των κινητών τηλεφώνων, ειδικότερα με την ενσωμάτωση ψηφιακής κάμερας στις συσκευές αποτελεί ένα ακόμη μέσο πιθανής διακίνησης τέτοιου είδους παράνομου περιεχομένου και το οποίο αποτελεί ένα δύσκολο πεδίο δράσης για τις διωκτικές αρχές.
• Εκτός της πορνογραφίας υπάρχει και άλλου είδους περιεχόμενο στο οποίο ένα παιδί μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση και το οποίο κρίνεται επιβλαβές για τους ανήλικους. Τέτοιο υλικό έχει να κάνει π.χ. με ρατσισμό και ξενοφοβία, με ναρκωτικά, με τζόγο, ή με ανορεξία και διατροφικές διαταραχές.

Αν συναντήσετε παράνομο περιεχόμενο στο Διαδίκτυο μέσα από το κινητό σας, φερθείτε υπεύθυνα.

Στην Ελλάδα για το σκοπό αυτό λειτουργεί η ανοιχτή γραμμή καταγγελιών Safeline στην οποία μπορείτε να απευθύνεστε για τέτοιου είδους περιεχόμενο.

Ρωτήστε τον τηλεπικοινωνιακό σας πάροχο για τις υπηρεσίες γονεϊκού ελέγχου που προσφέρει, έτσι ώστε να περιορίσετε τη δυνατότητα πρόσβασης του παιδιού σε ακατάλληλο υλικό στο Διαδίκτυο ή σε προηγμένες υπηρεσίες για ενηλίκους.

Καταχωρίστε τα στοιχεία της ηλικίας του παιδιού σε περίπτωση που έχει καρτοκινητό, ώστε να μην του επιτρέπεται η πρόσβαση σε υπηρεσίες ενηλίκων (υπηρεσίες γνωριμιών κ.λπ.)

Ακόμη κι αν η εταιρεία της κινητής τηλεφωνίας παρέχει φιλτράρισμα του περιεχομένου, να θυμάστε πάντα, ότι η αποτελεσματικότερη προστασία από ανεπιθύμητες καταστάσεις και κινδύνους είναι το μυαλό μας, η κριτική μας ικανότητα και η καλή επικοινωνία με τα παιδιά μας.

Τα κινητά σήμερα αποτελούν παντοδύναμα εργαλεία επικοινωνίας. Με την εισαγωγή του Διαδικτύου στην κινητή τηλεφωνία οι χρήστες έρχονται πια αντιμέτωποι με τους αντίστοιχους κινδύνους που ελλοχεύουν και στο Διαδίκτυο μέσω Η/Υ. Στα κινητά τηλέφωνα όμως το ζήτημα των επικίνδυνων επαφών αποκτά άλλη διάσταση, καθώς η προσωπική φύση του κινητού τηλεφώνου καθιστά ευκολότερη την απ’ ευθείας επαφή ενός επιτήδειου με κάποιον ανήλικο και αντίστοιχα δυσκολότερο τον έλεγχο από τους γονείς. Οι υπηρεσίες chat και κυρίως οι υπηρεσίες γνωριμιών παρέχουν ευκαιρίες για ακατάλληλες, ακόμα και επικίνδυνες επαφές για τα παιδιά.

Παράλληλα, στα νέα γενιάς κινητά τηλέφωνα παρέχονται υπηρεσίες εντοπισμού, που μπορούν να φανούν εξαιρετικά χρήσιμες σε αυτούς που τις χρειάζονται (γονείς, περιπτώσεις ανάγκης κ.λπ.), μπορούν όμως να γίνουν επικίνδυνες συντελώντας στον εντοπισμό ενός παιδιού από επιτήδειους, όταν είναι γνωστό το νούμερο του τηλεφώνου του.

Μάθετε στα παιδιά σας να επαγρυπνούν για κινδύνους, ειδικότερα αναφορικά με τις ηλεκτρονικές επαφές τους.

Ζητήστε από το παιδί να σας δείξει τα chat rooms στα οποία μπαίνει και ελέγξτε κατά πόσο είναι κατάλληλα για την ηλικία του.

Μάθετε στα παιδιά να μη δίνουν τον αριθμό του κινητού τους τηλεφώνου ή προσωπικά τους στοιχεία σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν και δεν εμπιστεύονται και σε καμία περίπτωση να μην συμφωνούν να συναντήσουν χωρίς τη δική σας συνοδεία κάποιον «ηλεκτρονικό φίλο». Σε περίπτωση δε που συμφωνήσετε μια τέτοια συνάντηση θα λάβει χώρα μόνο σε δημόσιο χώρο (όπως π.χ. σε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο).

Τονίστε στο παιδί ότι σε ένα chat room δεν είναι υποχρεωμένο να απαντήσει σε ερωτήσεις που το φέρνουν σε δύσκολη θέση. Ενθαρρύνετέ το να κλείνει την εφαρμογή chat οποιαδήποτε στιγμή νιώσει άσχημα.

Μιλήστε στο παιδί για τους ηλεκτρονικούς φίλους. Δώστε του να καταλάβει ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την πραγματική ταυτότητα ενός ανθρώπου τον οποίο γνωρίζουμε μόνο μέσω κινητού ή μέσω Διαδικτύου. Είναι σημαντικό να αντιληφθεί ότι οι εικονικοί φίλοι μπορεί να λένε ψέματα για την ηλικία, το φύλο και τις δραστηριότητές τους.

Η λήψη και η ανταλλαγή φωτογραφιών (και βίντεο) μέσω κινητού τηλεφώνου είναι μια ιδιαίτερα δημοφιλής ασχολία παιδιών και νέων. Επιπλέον, οι δυνατότητες σύνδεσης του κινητού τηλεφώνου με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή επιτρέπει την ανταλλαγή μέσω Διαδικτύου αλλά και την ανάρτηση αυτών των φωτογραφιών ή των βίντεο σε ιστοχώρους. Είναι σημαντικό, λοιπόν, η χρήση της κάμερας του κινητού άλλα και γενικότερα των αρχείων πολυμέσων να γίνεται με σύνεση και σεβασμό προς τους άλλους.

Μάθετε στο παιδί σας ότι ποτέ δεν πρέπει να παίρνει φωτογραφίες από φίλους και αγνώστους χωρίς να ζητήσει πρώτα την άδειά τους.

Υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι δεν πρέπει ποτέ να στέλνει φωτογραφίες του σε αγνώστους μέσω του κινητού του ή να τις ανεβάζει στο Διαδίκτυο. Σε καμία περίπτωση δε, δεν πρέπει να στέλνει φωτογραφίες άλλων ανθρώπων, εάν αυτοί δεν το γνωρίζουν και δεν έχουν συναινέσει για αυτό.

Το παιδί θα πρέπει να κατανοήσει ότι δεν έχει υπό τον έλεγχό του τις φωτογραφίες που διακίνησε μέσω κινητού τηλεφώνου. Τις φωτογραφίες δε που δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο μπορεί να τις δει οποιοσδήποτε στον κόσμο. Μιλήστε του για τις πιθανές συνέπειες (εντοπισμός στο φυσικό κόσμο, παραποίηση και ανάρτηση σε τρίτους ιστοχώρους).

Εάν ο τρόπος που κάποιο τρίτο άτομο χρησιμοποιεί το κινητό του και την ενσωματωμένη κάμερα κάνει το παιδί σας να νιώθει άβολα, μάθετέ το να σας εμπιστεύεται και να σας αναφέρει αμέσως τέτοιου είδους περιστατικά.

Από τη στιγμή που οι φωτογραφίες δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα στο προφίλ σε μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, παύουν να είναι προσωπικές και γίνονται δημοσίως προσβάσιμες, παντού στον κόσμο. Οι φωτογραφίες αυτές μπορεί να μείνουν αποθηκευμένες εκεί για πάντα, ακόμα και να αλλαχθεί το περιεχόμενό τους.

Μάθετε στο παιδί σας να μην αποστέλλει και να μη δημοσιεύει φωτογραφίες που απεικονίζουν προσωπικές στιγμές και που θα το έφερναν τώρα ή στο μέλλον σε δύσκολη θέση.

Εάν το παιδί σας ή ακόμα και εσείς λάβετε κάποια φωτογραφία στο κινητό σας που σας κάνει να νιώθετε άβολα ή σας σοκάρει, επικοινωνήστε αμέσως με τον πάροχο κινητής τηλεφωνίας.

Θυμίστε στο παιδί σας ότι η χρήση φωτογραφικών μηχανών απαγορεύεται αυστηρά σε κάποιους χώρους, όπως π.χ. στα αποδυτήρια.

Πηγή:  eikonografies.gr