Η εκπαίδευση, μέσο για τη ζωή που θέλουμε

Η εκπαίδευση θεωρείται από μεγάλο μέρος του κόσμου ως εργαλείο και μέσο για μια καλύτερη ζωή. Υπάρχουν, όμως, διαφορετικά είδη εκπαίδευσης. Μάλιστα, το καθένα από αυτά έχει διαφορετικά «αποτελέσματα»· από το κάθε είδος κερδίζουμε κάτι διαφορετικό. Είναι, τελικά, η εκπαίδευση ένα μέσο για μια καλύτερη ζωή ή για τη ζωή που επιθυμούμε να ζήσουμε;

Τα είδη της εκπαίδευσης

Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη εκπαίδευσης – πρόκειται για την τυπική εκπαίδευση (formal education), τη μη-τυπική εκπαίδευση (non-formal education) και την άτυπη εκπαίδευση (informal education). Τι διαφοροποιεί το καθένα;

Η επίσημη εκδοχή

Η τυπική εκπαίδευση είναι η επίσημη εκπαίδευση που λαμβάνουμε στο σχολείο και το πανεπιστήμιο, ή σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Εδώ μιλάμε για επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα (ένα πρόγραμμα που καταρτίζεται από επίσημες αρχές και ορίζει τί θα μάθουμε και πώς), για εξετάσεις, για βαθμούς, για διπλώματα, πτυχία, πιστοποιητικά. Πρόκειται για το είδος της εκπαίδευσης που μας έρχεται συνήθως στο μυαλό όταν η λέξη «μάθηση» ή «εκπαίδευση» αναφέρεται σε μια συζήτηση. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν πως με την τυπική εκπαίδευση και μόνο αποκτούν προσόντα και δεξιότητες και ως εκ τούτου μια καλύτερη προοπτική για το μέλλον τους· τα τελευταία χρόνια, όμως, βλέπουμε αυτή την αντίληψη να βάλλεται έντονα από κριτική (και όχι άδικα). Η τυπική εκπαίδευση σίγουρα μας δίνει κάποια εφόδια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν εχέγγυα για το μέλλον μας.

Το νέο μονοπάτι

Η μη τυπική εκπαίδευση, από την άλλη, είναι η γέφυρα μεταξύ της επίσημης, τυπικής εκπαίδευσης και της άτυπης μάθησης. Εδώ έχουμε ένα αναλυτικό πρόγραμμα και εκπαιδευτές με εμπειρία στο αντικείμενό τους, εκπαιδευτικά υλικά που έχουν σχεδιαστεί από επαγγελματίες και μάθηση μέσα από το παιχνίδι. Η μη τυπική εκπαίδευση δεν οδηγεί σε πτυχία, αλλά σε ουσιαστική μάθηση και ανάπτυξη της προσωπικότητας, ενώ τα αντικείμενα μπορεί να καλύπτουν πεδία επιστημών ή ικανότητες ζωής. Φανταστείτε καινοτόμα προγράμματα που περιλαμβάνουν μάθηση μέσα από παιχνίδια ρόλων, προσομοιώσεις, έντονη συμμετοχή από τους μαθητευόμενους, πολύ γέλιο και πολύ παιχνίδι ή εκμάθηση ξένων γλωσσών μέσα από απλή συζήτηση. Οι υπέρμαχοι της τυπικής εκπαίδευσης συνήθως αποθαρρύνουν αυτή τη μεθοδολογία, ενώ όσοι υπερασπίζονται τη μη τυπική εκπαίδευση συνήθως υποστηρίζουν πως η μη τυπική μάθηση συμπληρώνει τα κενά της επίσημης εκπαίδευσης.

Το πανεπιστήμιο του δρόμου

Η άτυπη μάθηση είναι ό,τι μαθαίνουμε από τους φίλους, τους συγγενείς μας, το περιβάλλον μας, περιλαμβάνει το αλφάβητο που μας μαθαίνει η γιαγιά μας και την έκδοση εισιτηρίων του μετρό που μας διδάσκει ο πατέρας μας. Eίναι το πανεπιστήμιο του δρόμου και της ζωής και φυσικά δεν είναι αρκετό για να ολοκληρώσουμε την εκπαίδευσή μας.

Η ολόκληρη πίτα

Για να αποκτήσουμε, συνεπώς, αρκετά εφόδια προκειμένου να ζήσουμε τη ζωή που θέλουμε και να έχουμε καλύτερες προοπτικές για το μέλλον, χρειαζόμαστε και τα τρία είδη εκπαίδευσης και μάθησης, μιας και το ένα συμπληρώνει το άλλο. Το σημαντικότερο, όμως, είναι να ξέρουμε τί θέλουμε να πετύχουμε και τι χρειάζεται να γνωρίζουμε.

Για να βοηθηθούμε σε αυτή τη διαδικασία, μπορούμε να θέσουμε μερικές ερωτήσεις στον εαυτό μας:

-Τί μου αρέσει να κάνω;

-Σε τί είμαι καλός; Τί χρειάζεται να βελτιώσω;

-Τί πρέπει να μάθω για να κάνω αυτό που μου αρέσει και για να βελτιώσω τα αδύνατα σημεία μου;

-Πού μπορώ να μάθω ό,τι χρειάζομαι και ποιος μπορεί να με βοηθήσει περισσότερο (επίσημος οργανισμός, ομάδα,  μέντορας, κλπ.);

-Χρειάζομαι επιπλέον δεξιότητες ή περισσότερη εξάσκηση;

Ακόμη και σε μια έντονη περίοδο κρίσης, υπάρχουν λύσεις και προοπτικές. Θυμόμαστε ότι εκπαίδευση δεν είναι απαραίτητα τα πολλά πτυχία, αλλά η βαθιά γνώση των ικανοτήτων και των στόχων μας, η εξάσκηση των δεξιοτήτων μας ακόμη και στην καθημερινή μας ζωή (αν όχι σε μια θέση εργασίας) και η θέληση να πάμε μπροστά. Έτσι, η εκπαίδευση γίνεται το εργαλείο για μια καλύτερη ζωή.

Αναστασία Καρούτη, Εκπαιδευτικός, μεταφράστρια

πηγή