Ο ρόλος του πατέρα στη διαπαιδαγώγηση – Μήπως τον έχουμε υποτιμήσει;

Οι περισσότερες έρευνες που είχαν γίνει στο παρελθόν, δεν είχαν δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο ρόλο που έχει ο πατέρας στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, με αποτέλεσμα να θεωρείται η επιρροή του ως μη σημαντική ή να χαρακτηρίζεται ο ίδιος ως αδιάφορος στην όλη διαδικασία. Οι σημερινές έρευνες όμως αποδίδουν έναν τελείως διαφορετικό ρόλο στον πατέρα από αυτόν που ίσχυε στο παρελθόν. Σήμερα υπάρχει συμφωνία στο ότι ο πατέρας διαδραματίζει ένα μοναδικό και κρίσιμο ρόλο στην ανατροφή και καθοδήγηση των παιδιών. Ο μπαμπάς μπορεί να είναι το ίδιο ευαίσθητος με το μωρό όπως και η μαμά, και καθώς το παιδί μεγαλώνει ο μπαμπάς μπορεί να αναλάβει επιπρόσθετους ρόλους στην πνευματική καθοδήγηση και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Ακόμα και όταν ο μπαμπάς απλά παίζει με το παιδί του, βοηθάει και καλλιεργεί την ανάπτυξή του.

Ο ρόλος του πατέρα στη βρεφική ηλικία.

Πολυάριθμες έρευνες έχουν δείξει ότι η συναισθηματική υποστήριξη του πατέρα στη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τους πρώτους μήνες μετά τη γέννα, παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση θετικών σχέσεων. Όταν δεν υπάρχει αυτή η υποστήριξη όμως δημιουργείται έντονο στρες στο σύστημα της οικογένειας.

Ο ερχομός ενός μωρού στο ζευγάρι μπορεί από μόνος του να επηρεάσει τη σχέση τους. Αν και τις περισσότερες φορές πρόκειται για ένα ευχάριστο γεγονός, έρευνες έχουν δείξει ότι η γέννηση του πρώτου παιδιού προκαλεί έντονο άγχος στους γονείς και αυτό γιατί το μωρό δημιουργεί αυξημένες απαιτήσεις χρόνου και ενέργειας που θα πρέπει να καταβάλλουν και οι δύο γονείς. Είναι επομένως σημαντικό να συμμετέχουν και οι δύο στην όλη διαδικασία προκειμένου να διατηρηθεί η ισορροπία στην οικογένεια και στη σχέση.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα και από τη βρεφική ηλικία, τα παιδιά που έχουν πατέρες που συμμετέχουν ενεργά στην ανατροφή του παιδιού, είναι πιο πιθανό να είναι συναισθηματικά ασφαλή, να νιώθουν περισσότερη σιγουριά και αυτοπεποίθηση στο να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, και καθώς μεγαλώνουν να έχουν καλύτερες κοινωνικές σχέσεις.

Ο ρόλος του πατέρα στην παιδική ηλικία.

Ο τρόπος του παιχνιδιού μεταξύ πατέρα και παιδιού, έχει βρεθεί να παίζει σημαντικό ρόλο και να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Τις περισσότερες φορές οι μπαμπάδες περνούν περισσότερο χρόνο για παιχνίδι με τα παιδιά τους από όσο οι μαμάδες και τείνουν να είναι περισσότερο θορυβώδεις και ενεργοί στο παιχνίδι τους. Τα περισσότερα παιδιά απολαμβάνουν αυτό το είδος παιχνιδιού ακόμα και αν περνούν λιγότερο χρόνο με τον μπαμπά. Τα παιδιά αποδίδουν στον μπαμπά ένα ουσιαστικό, μοναδικό και ιδιαίτερο ρόλο μέσα από το παιχνίδι μαζί του.

Όταν οι μπαμπάδες παίζουν με τα παιδιά, δεν τα διασκεδάζουν μόνο, αλλά συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους. Ο μπαμπάς μέσα από το παιχνίδι προσφέρει στο παιδί ένα ασφαλές περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις που το βοηθά να μάθει πώς να αλληλεπιδρά με τον κόσμο και με τους άλλους γύρω του. Για παράδειγμα, μέσα από την πάλη (αγαπημένο παιχνίδι μπαμπάδων και παιδιών), ο μπαμπάς ενθαρρύνει το παιδί να εξερευνήσει την δύναμή του, να μάθει την επίδραση που μπορεί να έχει στους άλλους και να γνωρίσει τα όριά του. Μέσα από το παιχνίδι με την μπάλα το παιδί μπορεί και βελτιώνει δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και όχι μόνο, γιατί πρέπει να σκεφτεί πώς θα την πιάσει, πώς θα την κλοτσήσει, να της δώσει την σωστή κατεύθυνση και να υπολογίσει τη δύναμη που πρέπει να ασκήσει για την στείλει εκεί που θέλει. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που έχουν μπαμπάδες που παίζουν μαζί τους, έχουν υψηλότερη επίδοση στα τεστ σκέψης και στις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.

Οι μπαμπάδες παίζουν σημαντικό ρόλο και στην συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Έρευνες δείχνουν ότι ο στοργικός και συναισθηματικός πατέρας που αναγνωρίζει τα συναισθήματα του παιδιού του, βοηθά το παιδί να αναπτύξει τη συναισθηματική του νοημοσύνη και πώς να αντιμετωπίζει τα αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, έχει βρεθεί ότι τα παιδιά που έχουν στενή σχέση με τον πατέρα τους τείνουν να διαμορφώνουν καλύτερες σχέσεις με τους άλλους, να συμπεριφέρονται λιγότερο επιθετικά και να νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια τόσο στις σχέσεις που θα διαμορφώσουν στην παιδική ηλικία, αλλά και στην ενήλικη ζωή τους.

Ο ρόλος του πατέρα στη σχολική ηλικία.

Ειδικοί έχουν τονίσει ότι η ποιοτική ενασχόληση του πατέρα με το παιδί κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου, είναι κρίσιμος παράγοντας που θα καθορίσει την εμπιστοσύνη του παιδιού για τον εαυτό του, καθώς και την ικανότητά του να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις με θετικό τρόπο.

Ο λόγος που ο πατέρας έχει τόσο σημαντικό ρόλο σε αυτή την περίοδο του παιδιού είναι γιατί σε αντίθεση με τη μητέρα που είναι πιο “προστατευτική”, ο ίδιος τείνει να βάζει περισσότερες προκλήσεις στο παιδί για να δοκιμάσει νέες εμπειρίες και τείνει να ενθαρρύνει περισσότερο την ανεξαρτησία. Αυτό το γεγονός δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Η ενθάρρυνση των μπαμπάδων για την ανεξαρτησία των παιδιών τους, βοηθά τα παιδιά όχι μόνο να μάθουν νέες δεξιότητες, αλλά να αναλαμβάνουν και τις ευθύνες των πράξεών τους.

Σε μια μελέτη βρέθηκε ότι οι μπαμπάδες που ανέμεναν από τα παιδιά τους να χειρίζονται ευθύνες, όπως για παράδειγμα τη χρήση ψαλιδιού, το πώς να διασχίζει το παιδί το δρόμο ή να κάνει μπάνιο μόνο του, τότε τα παιδιά είχαν υψηλότερες επιδόσεις στη δεξιότητες σύνθετης σκέψης. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η επίτευξη καθηκόντων στη σχολική ηλικία είναι ιδιαίτερα σημαντική και ο ρόλος του πατέρα έχει μεγαλύτερη επίδραση στην αυτοεκτίμηση των παιδιών από αυτόν της μητέρας.

 Σύμφωνα με έρευνες, όσο πιο ενεργό ενδιαφέρον δείχνει ο πατέρας στην εκπαίδευση του παιδιού, τόσο πιο πολύ αναπτύσσεται το παιδί πνευματικά. Όσο πιο πολύ ασχολείται ο πατέρας με τα θέματα του σχολείου, τόσο πιο καλές σχολικές επιδόσεις έχει το παιδί. Μελέτη που έγινε σε αγόρια, έδειξε ότι όταν οι μπαμπάδες ενθάρρυναν δεξιότητες που σχετίζονταν με μαθηματικά και με την ανάγνωση, τόσο πιο πολύ βελτιώνονταν οι επιδόσεις των παιδιών σε σχολικές δοκιμασίες. Μια άλλη ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε ότι το ποσοστό του χρόνου που περνούν οι μπαμπάδες με τα παιδιά τους έχει άμεση σχέση με τις μαθηματικές δεξιότητες που θα αναπτύξουν τα παιδιά. Η εμπλοκή του πατέρα όμως είναι εξίσου σημαντική και σε δραστηριότητες που δεν αφορούν μόνο το σχολείο. Έρευνα έχει δείξει ότι οι μπαμπάδες που ενθάρρυναν τον αθλητισμό και τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών τους, τα βοηθούσαν να έχουν περισσότερες επιτυχίες τόσο στο σχολείο, όσο και στην επαγγελματική τους πορεία αργότερα – πράγμα που ίσχυε και για τα αγόρια και για τα κορίτσια.

Ο ρόλος του πατέρα στην εφηβεία.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και γίνονται έφηβοι, περνούν περισσότερο χρόνο μακριά από τους γονείς τους και αναζητούν περισσότερο την παρέα των φίλων. Ωστόσο οι γονείς συνεχίζουν να έχουν ισχυρή επιρροή στις πεποιθήσεις, στις αξίες και στα σχέδια των παιδιών για το μέλλον.

Η εφηβεία συχνά είναι μια περίοδος αυξημένων συγκρούσεων μεταξύ των παιδιών και των γονιών, και ιδιαίτερα με τις μητέρες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί ίσως οι έφηβοι περνούν περισσότερο χρόνο με τη μαμά, είτε γιατί οι μητέρες αντιδρούν περισσότερο στις συμπεριφορές του έφηβου παιδιού τους (π.χ. το ντύσιμο).

Αν και οι έφηβοι στηρίζονται περισσότερο στη μητέρα τους για συναισθηματική υποστήριξη, ο ρόλος του πατέρα εξακολουθεί να παραμένει σημαντικός. Οι έφηβοι τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τους πατέρες τους για συζητήσεις και συμβουλές και έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι είναι άμεσα διαθέσιμοι. Ιδιαίτερα για τα αγόρια αυτής της ηλικίας ο πατέρας λειτουργεί ως ισχυρό πρότυπο και έχει άμεση επιρροή στη συμπεριφορά, στην προσωπικότητα, στις επιλογές και στις συνήθειές τους.

Κλείνοντας, η μητέρα και ο πατέρας έχοντας ο καθένας το δικό του ρόλο, θα καθορίσουν μαζί την υγιή ανάπτυξη των παιδιών. Επομένως δεν θα πρέπει να υποτιμάται σε καμία περίπτωση η επίδραση που έχουν και οι δύο στη διαδικασία της διαπαιδαγώγησης. Τα παιδιά έχουν ανάγκη την ενεργή συμμετοχή και των δύο γονιών (όταν αυτό είναι δυνατό) για να μεγαλώσουν σε ένα ασφαλές και ισορροπημένο περιβάλλον.
πηγή