Tόλης: Το αγόρι που έβγαζε ήχους ζώων στην τάξη χωρίς να το θέλει!

Γράφει η Μαρκέλλα Καπλάνη M.A. Κλινικής-Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Pg.Cert. Ειδικής Αγωγής, B.Sc. Ψυχολογίας. Μέλος Αμερικάνικου Συλλόγου Ψυχολόγων.

Στη παρουσίαση του για τον σχολικό εκφοβισμό μοιρά στηκα μερικά περιστατικά και τα ανέλυσα από τη μεριά του σχολείου αλλά και του ψυχολόγου. Οι ιστορίες που διηγήθηκα είναι από διάφορες δομές που έχω δουλέψει είτε ως ψυχολόγος είτε ως ειδική παιδαγωγός σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, σε στενή επαφή πάντοτε με το σχολικό ψυχολόγο. Να σημειώσω πως τα ονόματα των παιδιών δεν είναι τα πραγματικά τους και πως δεν είναι όλα τα περιστατικά από την ίδια δομή ούτε αναγκαίος τωρινά.

ΤΟΛΗΣ

Ο Τόλης είναι ένα παιδί που έχει διαγνωστεί με αυτισμό. Ένα βασικό σύμπτωμα αυτής της διάγνωσης είναι πως δεν έχει ιδιαίτερη οπτική επαφή με τους συνομιλητές του. Επίσης, δεν θέλει να τον αγγίζουν και του είναι πολύ δύσκολο να εκφραστεί συναισθηματικά και να εξηγήσει τι του συμβαίνει και τι θέλει.
Εκτός αυτού είναι υπερευαίσθητος στη θερμοκρασία, τους έντονους ήχους και τα πολλαπλά οπτικά ερεθίσματα. Έχει πολύ ανάγκη για αποδοχή και έτσι αποζητάει την προσοχή των άλλων - αυτό πολλές φορές όμως το επιχειρεί με κάποιες ιδιόμορφες αντιδράσεις, όπως για παράδειγμα να κάνει ήχους ζώων στη μέση του μαθήματος ή να επαναλαμβάνει τι του λένε. Τα παιδιά στο παρελθόν τον είχαν απομονώσει και τον κατηγορούσαν στους δασκάλους τους για ότι μπορεί να πήγαινε στραβά. Ο Τόλης, ακόμη και μετά από καιρό που έχει βρει μερικά άτομα να μιλάει, συνεχίζει να νιώθει μόνος. Όταν αυτό το συναίσθημα οξύνεται, επιδεινώνονται ανάλογα και συμπεριφορές που προανέφερα, με αποτέλεσμα να απομονωθεί περαιτέρω από τους συμμαθητές του που δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν και να γίνει στόχος από παιδιά που έχουν την τάση να στοχοποιούν το καθετί διαφορετικό – φαινόμενο που είναι έντονο ειδικά στο γυμνάσιο. Το ποτήρι ξεχείλισε όταν ένα παιδί λυκείου χτύπησε τον Τόλη και εκείνος γύρισέ στεναχωρεμένος σπίτι. Με μεγάλη προσπάθεια οι γονείς και τα αδέρφια του κατάφεραν να του βγάλουν την πληροφορία ότι κάποιος τον έδειρε αλλά ο ίδιος δεν ανέφερε τίποτε άλλο. Όταν έμαθα το συμβάν από την αδερφή του και του μίλησα δεν ήθελε καν να παραδεχτεί ότι έγινε. Αυτό δυστυχώς τις περισσότερες φορές είναι ένδειξη πως το παιδί φοβάται ότι θα ξαναπέσει θύμα και ότι αν αποκαλύψει το οτιδήποτε θα το μάθει ο θύτης και θα υποστεί χειρότερες συνέπειες, από τις οποίες δεν θεωρεί ότι μπορεί να τον προστατέψει κάποιος ενήλικος. Η αντιμετώπιση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι δύσκολη και πολυσύνθετή επειδή δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες και οι εμπλεκόμενοι είναι από διαφορετικά σχολεία - γυμνάσιο και λύκειο. Εφόσον μίλησα με το παιδί, ενημέρωσα όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή τους ψυχολόγους του γυμνασίου και του λυκείου, τους διευθυντές αλλά και τα άτομα που επιτηρούν κάτι διάρκεια των διαλειμμάτων. Αν και δεν ένιωσε άνετα να μιλήσει, ήταν σημαντική η συζήτηση μας με τον Τόλη επειδή του μετέδωσα το μήνυμα πως γνωρίζουμε τι έγινε και ότι είμαστε  στην διάθεση του αν ποτέ θελήσει να μιλήσει. Όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι τώρα σε επιφυλακή για να μη βρεθεί ανάλογη ευκαιρία να πέσει θύμα ο Τόλης.

 *****************

Πολλά από αυτά τα παιδιά μπορεί να καταλήξουνε θύματα σχολικού εκφοβισμού αν, παρά τις προσπάθειες τους, συνεχίσουν να φαίνονται διαφορετικά, δεν μπορούνε να γίνουν αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους. Είναι σημαντικό όμως να καταλάβουμε πως το παιδί μαθαίνει είτε να είναι αυτάρκης είτε όχι από πολύ πιο μικρή ηλικία από τους γονείς του. Είναι βασικό, λοιπόν, οι γονείς να επιτρέπουν στα παιδιά τους να παίρνουν αποφάσεις από μικρά σε θέματα που τα αφορούν διότι, και να τύχει να κάνει τη λάθος επιλογή, το παιδί θα μάθει να βρίσκει λύσεις πιο εύκολα καθώς και να έχει περισσότερη υπευθυνότητα. Ακόμη πιο σημαντικό, όμως, θα είναι το μάθημα να μην ακολουθεί τους άλλους άβουλα, κάτι που θα του δώσει γνώμη και δύναμη ώστε να νιώθει ασφαλής με αυτό που είναι και να μπορεί εκ τούτου να αντισταθεί σε πιθανό εκφοβισμό και απομόνωση.

"Η αξιοπρέπειά μας μπορεί να δεχθεί επίθεση, να υποστεί βανδαλισμούς και να χλευασθεί βάναυσα, αλλά ποτέ δεν μπορούν να μας την πάρουν εκτός κι αν παραδοθεί." Michael J. Fox
πηγή