Συλημένες θρησκευτικές τοιχογραφίες από την Κερύνεια στο Λονδίνο

Σπαράγματα τεσσάρων τοιχογραφιών που είχαν αφαιρεθεί βιαίως από εκκλησίες της κατεχόμενης Κύπρου και οι οποίες ανακτήθηκαν πρόσφατα από την ιδρύτρια της οργάνωσης Walk of Truth Τασούλα Χατζητοφή, παρουσιάστηκαν το απόγευμα της Δευτέρας στο Λονδίνο στο πλαίσιο εκδήλωσης για την κλοπή θρησκευτικών και πολιτιστικών θησαυρών.

Όπως είπε η κ. Χατζητοφή, δύο από τις τοιχογραφίες έχουν αναγνωριστεί ως δημιουργίες του 12ου αιώνα από τη Μονή της Παναγίας της Αψινθιώτισσας στην Κερύνεια. Για την ταυτοποίηση των άλλων δύο τοιχογραφιών ζήτησε τη βοήθεια ειδικών.

Σημείωσε ότι μετά από πληροφορία που έλαβε ο οργανισμός της απευθύνθηκε για τις συγκεκριμένες τοιχογραφίες σε Καναδό συλλέκτη, ο οποίος αρχικά δεν παραδέχθηκε ότι είχε στην κατοχή του τους θρησκευτικούς θησαυρούς. Ακολούθησε διάλογος κατά τον οποίο η κ. Χατζητοφή προσπάθησε να εξηγήσει στον συλλέκτη την αξία αυτών των συμβόλων για τους πρόσφυγες και τα θύματα του πολέμου. «Τέσσερις εβδομάδες αργότερα τέσσερα τεχνουργήματα παραδόθηκαν στο δωμάτιό μου σε ξενοδοχείο του Λονδίνου με υπηρεσία κούριερ», είπε η Τασούλα Χατζητοφή, σημειώνοντας πως ο συλλέκτης δεν έλαβε κανένα οικονομικό αντάλλαγμα για την επιστροφή των θρησκευτικών κειμηλίων, παρά το γεγονός ότι είχε πληρώσει πολλά για την αγορά τους.

Η εκδήλωση που φιλοξενήθηκε σε αίθουσα της Βουλής των Λόρδων από τη βαρόνη Μπέριτζ, Πρόεδρο της Διακομματικής Επιτροπής για την Ελευθερία Θρησκείας ή Πίστης, είχε ως τίτλο «Αίμα, Θησαυρός και Ισλαμικό Κράτος: Πόλεμος, Εξτρεμισμός και η Σύληση του Πολιτισμού».

Η Τασούλα Χατζητοφή, πρόσφυγας από την Αμμόχωστο, συνόψισε το πώς άρχισε να ασχολείται με την αναζήτηση και ανάκτηση αρχικά θρησκευτικών θησαυρών που είχαν κλαπεί από τα κατεχόμενα και στη συνέχεια από όλο τον κόσμο, τονίζοντας την επίδραση που είχε πάνω της ο πόλεμος του 1974.

Όπως τόνισε στην ομιλία της, «η ειρήνη μπορεί να είναι παρούσα μόνο όπου υπάρχει σεβασμός για θρησκευτική διαφορετικότητα και κατανόηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του καθενός». Έκλεισε χαρακτηρίζοντας τον εαυτό της «διαπραγματεύτρια για την ειρήνη που χρησιμοποιεί ως νόμισμά της την πολιτιστική κληρονομιά».

Την όλο και πιο συχνή καταφυγή της διεθνούς τρομοκρατίας στη σύληση πολιτιστικών θησαυρών ως μέσο χρηματοδότησης επισήμανε στη δική του ομιλία ο καθηγητής Βίλι Μπρούγκεμαν, Πρόεδρος του Βελγικού Συμβουλίου Ομοσπονδιακής Αστυνομίας και πρώην Αναπληρωτής Διευθυντής της Europol.

Ο Βέλγος καθηγητής τόνισε μεταξύ άλλων ότι η αξία του παγκόσμιου εμπορίου παράνομης διακίνησης τέχνης υπολογίζεται σε 4 έως 6 δισεκατομμύρια δολάρια, με την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στη Συρία να έχει συγκεντρώσει πάνω από 36 εκατομμύρια δολάρια από την πώληση κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών των δύο χωρών.

Ο Δρ Μπρούγκεμαν είπε ότι βασικά προβλήματα στην αντιμετώπιση του φαινομένου είναι μεταξύ άλλων οι ελλιπείς βάσεις δεδομένων για τα κλεμμένα κειμήλια και οι χαλαροί κανονισμοί. Ως λύσεις πρότεινε τη θέσπιση διεθνώς ισχυόντων νόμων, την τιμωρία ατόμων και ιδρυμάτων που κατέχουν κλεμμένους πολιτιστικούς θησαυρούς και την υπαγωγή της σύλησης πολιτιστικών μνημείων στην κατηγορία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

Ο βαρόνος Σερζ Μπράμερτζ, εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία και πρώην ειδικός του Συμβουλίου της Ευρώπης σημείωσε ότι πρέπει το διεθνές δίκαιο να καταστήσει υπόλογους για τις πράξεις τους όσους βεβηλώνουν θρησκευτικά και πολιτιστικά κειμήλια.

Δίνοντας παραδείγματα από τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στα κριτήρια διερεύνησης περιπτώσεων εθνικής κάθαρσης. Όπως σχολίασε, «το δικαστήριό μας διαπίστωσε ότι η μαζική, ευρεία και συστηματική καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποδειχθεί η πρόθεση τέλεσης γενοκτονίας».

Σε μια συνοπτική εξέταση των εφοδίων που παρέχει ο νόμος στον αγώνα κατά της παράνομου εμπορίου κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών, ο δικηγόρος και καθηγητής νομικού δικαίου Νόρμαν Πάλμερ σημείωσε ότι απομένουν ακόμα να γίνουν πολλά. Είπε πως ενώ το βρετανικό δίκαιο έχει κάποιους θετικούς νόμους, παρόλα αυτά υπάρχουν νομοθεσίες αναποτελεσματικές ή σε εμβρυϊκή μορφή ή μη εφαρμοζόμενες ή ασαφείς.

Σημείωσε ότι τα νομικά κενά διδάσκουν τρία μαθήματα: την ανάγκη προσαρμογής στις αλλαγές που καθορίζουν το νομικό πλαίσιο κάθε περιόδου, την ανάγκη πλαισίωσης του νόμου με διπλωματικές και άλλες πρωτοβουλίες και την ανάγκη αποφυγής χρήσης των πολιτιστικών θησαυρών ως διαπραγματευτικών χαρτιών για την επιδίωξη άλλων σκοπών.

Ο βουλευτής των Συντηρητικών για το βόρειο Λονδίνο Ντέιβιντ Μπάροους, ο οποίος αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ της Τασούλας Χατζητοφή και της βαρόνης Μπέριτζ, έκλεισε την εκδήλωση σχολιάζοντας ότι το ζήτημα της σύλησης θρησκευτικών και πολιτιστικών θησαυρών είναι ένα θέμα που αφορά ιδιαίτερα τους Κύπριους, αλλά και πολλές άλλες χώρες ανά τον κόσμο. Σημείωσε ότι η αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί κλειδί στη διαδικασία αναζήτησης της ειρήνης και της συμφιλίωσης.

   Ιάκωβος Ιακώβου
Πηγές:  ΚΥΠΕ-24h.com.cy