ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

Τη αγία και Μεγάλη Τετάρτη της αλειψάσης τον Κύριον µύρω πόρνης γυναικός µνείαν ποιείσθαι οι θειότατοι Πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του Σωτηρίου Πάθους µικρόν τούτο γέγονε.

Καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυµα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι του λεπρού Σίµωνα, τον πλησίασε µία πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του µε πολύτιµο µύρο. Έχει τοποθετηθεί, λοιπόν, από τους θείους Πατέρες εδώ αυτή η διήγηση, για να διακηρυχθή, σύµφωνα µε τα λόγια του Σωτήρα Χριστού, σε όλη τη γη και σε όλους τους ανθρώπους το θερµότατο έργο της.

Από που άραγε παρακινήθηκε ώστε να πλησιάση τον Κύριο;

Τόλµησε να κάνη αυτή την κίνηση, επειδή έβλεπε πόσο συµπαθητικός και κοινωνικός ήταν ο Χριστός προς όλους. Ιδιαίτερα όταν Τον είδε να µπαίνη στο σπίτι του λεπρού, για τον οποίο ο νόµος έλεγε ξεκάθαρα ότι ήταν ακάθαρτος και απαγορευόταν να έχη επικοινωνία µε τους ανθρώπους, γεννήθηκε µέσα της η ελπίδα. Αναλογίστηκε η γυναίκα πως, όπως ο Χριστός ανέχθηκε τη λέπρα εκείνου, έτσι θα ανεχθεί και τη δική της αρρωστηµένη ψυχή. Όταν, λοιπόν, ο Κύριος βρισκόταν στο τραπέζι κατά το δείπνο, παρουσιάστηκε µπροστά Του και άλειψε το κεφάλι Του µ' ένα µύρο, που η τιµή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, (δηλαδή εξήντα ασσάρια, δέκα νοµίσµατα και τρία αργύρια). Οι μαθητές την επέκριναν γι' αυτό, και περισσότερο απ' όλους ο Ιούδας! Ο Χριστός όµως την υπερασπίστηκε, για να µην αποτραπή απ’ τον καλό της σκοπό. Ανέφερε µάλιστα και τον ενταφιασµό Του, προσπαθώντας να αποτρέψη τον Ιούδα από την προδοσία, αλλά µάταια. Τότε απέδωσε και στη γυναίκα την ύψιστη τιµή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρη την οικουµένη.

Πρέπει να διευκρινιστή ότι η γυναίκα αυτή θεωρείται από ορισµένους πως είναι µία και η ίδια σε όλους τους Ευαγγελιστές, δεν είναι όµως έτσι τα πράγµατα. Όπως υποστηρίζει ο θείος Χρυσόστοµος, οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές (Ματθαίος, Μάρκος, Λουκάς) αναφέρουν µία και την ίδια γυναίκα, η οποία έτσι πήρε την ονοµασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όµως δεν κάνει λόγο για την ίδια γυναίκα, αλλά για κάποια άλλη, αξιοθαύµαστη, η οποία ζούσε βίο σεµνό και τίµιο, τη Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου, την οποία αγαπούσε πολύ ο Χριστός, πράγµα που δε θα ίσχυε, αν εκείνη ήταν πόρνη.

Η Μαρία, λοιπόν, έξη µέρες πριν από το Πάσχα κι ενώ ο Ιησούς ήταν καλεσµένος σε δείπνο στο σπίτι της στη Βηθανία, έχρισε τον Κύριο µε µύρο αλείφοντας τα άχραντα πόδια Του και σκουπίζοντάς τα µε τις τρίχες των µαλλιών της. Το έκανε αυτό θέλοντας να Τον τιµήση εξαιρετικά και ήταν σαν να πρόσφερε το µύρο στο Θεό, γιατί γνώριζε καλά ότι στις θυσίες προσέφεραν λάδι στο Θεό και οι ιερείς χρίονταν µε µύρο κι ακόµα ότι και ο Ιακώβ κάποτε άλειψε µε µύρο µία στήλη και την αφιέρωσε στο Θεό. Η Μαρία, λοιπόν, προσέφερε το µύρο, δήθεν για να το χαρίση στο Διδάσκαλο, στην πραγµατικότητα όµως για να το αφιερώση στο Θεό σαν ευχαριστία για την ανάσταση του αδελφού της. Γι' αυτό ακριβώς ο Ιησούς δεν της υποσχέθηκε µισθό. Τότε, λοιπόν, µόνο ο Ιούδας γόγγυσε, επειδή ήταν φιλοχρήµατος.

Η άλλη γυναίκα, η πόρνη, δυο µέρες πριν από το Πάσχα, ενώ ο Χριστός βρισκόταν ακόµη στη Βηθανία και είχε πάει στο σπίτι του λεπρού Σίµωνα και είχε καθίσει και πάλι στο τραπέζι για το δείπνο, άλειψε την κεφαλή του Ιησού µε το πολύτιµο εκείνο µύρο, όπως διηγούνται οι ιεροί Ευαγγελιστές Ματθαίος και Μάρκος. Μ' αυτή την πόρνη κι οι μαθητές του Ιησού αγανάκτησαν, επειδή γνώριζαν καλά πόσο µεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεηµοσύνη προς τους φτωχούς. Σ' αυτήν ωστόσο τη γυναίκα δόθηκε από τον Κύριο ως ανταµοιβή να διακηρύσσεται σ' ολόκληρη την οικουµένη το θεάρεστο έργο της. Εποµένως οι άγιοι Ευαγγελιστές Ματθαίος και Μάρκος αναφέρουν µία γυναίκα, ενώ ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστοµος υποστηρίζει πως αυτές ήταν δύο.

Υπάρχουν ακόµη μερικοί, οι οποίοι ισχυρίζονται πως ήταν τρεις οι γυναίκες που άλειψαν µε µύρο τον Ιησού: Οι δύο προαναφερθείσες που άλειψαν τον Κύριο λίγες µέρες πριν από το Σωτήριο Πάθος, και πριν απ' αυτές µια άλλη τρίτη, για την ακρίβεια πρώτη, που έκανε την ίδια ενέργεια στα µισά περίπου του ευαγγελικού κηρύγµατος του Κυρίου. Αυτή ήταν αµαρτωλή και πόρνη. Μέσα στην οικία όχι του λεπρού, αλλά του Φαρισαίου Σίµωνα, άλειψε κι αυτή µε µύρο τα πόδια µόνο (κι όχι την κεφαλή) του Χριστού. Σ' αυτή την περίπτωση µόνο ο Φαρισαίος που Τον φιλοξενούσε, σκανδαλίστηκε. Ο Σωτήρας Χριστός τότε χάρισε σ' αυτή ως ανταµοιβή την άφεση των αµαρτιών της. Γι' αυτή τη γυναίκα µόνο ο ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς µιλάει στα µισά περίπου του Ευαγγελίου του, όπως αναφέρθηκε. Κι αµέσως µετά τη διήγηση αυτή για την πόρνη, συνεχίζει ο ιερός Ευαγγελιστής λέγοντας: "Κι ύστερα απ' αυτό, περιώδευε ο Ιησούς στις πόλεις και στα χωριά διακηρύσσοντας το χαρµόσυνο µήνυµα της Βασιλείας τού Θεού». Αυτό δείχνει ότι αυτό το συγκεκριµένο περιστατικό δε συνέβη την εποχή των Παθών του Κυρίου. Απ' το χρόνο, λοιπόν, του περιστατικού, από τα πρόσωπα που υποδέχτηκαν το Χριστό, από τον τόπο, από τα σπίτια κι ακόµα από τον τρόπο εκχύσεως του µύρου, γίνεται φανερό πως οι γυναίκες ήταν τρεις, οι δύο πόρνες και η τρίτη η Μαρία, η αδελφή του Λαζάρου, που ζούσε τίµιο και σεµνό βίο. Ακόµη, αλλο ήταν το σπίτι του Φαρισαίου Σίµωνα, άλλο το σπίτι του λεπρού Σίµωνα στη Βηθανία και τέλος άλλο το σπίτι της Μάρθας και της Μαρίας, των αδελφών του Λαζάρου, το οποίο βρισκόταν κι αυτό στη Βηθανία.

Απ’ όλα αυτά µπορεί κανείς να συµπεράνη ότι δύο δείπνα παρατέθηκαν στο Χριστό, και τα δύο στη Βηθανία. το πρώτο έγινε έξι µέρες πριν το Πάσχα στο σπίτι του Λαζάρου, όταν συνέτρωγε µε το Χριστό κι ο Λάζαρος, όπως αναφέρει ο Υιός της Βροντής (ο Ευαγγελιστής Ιωάννης) λέγοντας τα εξής: «Έξι µέρες πριν το Πάσχα ήλθε ο Ιησούς στη Βηθανία, όπου έµενε ο Λάζαρος, ο οποίος είχε πεθάνει και αναστήθηκε εκ νεκρών». Εκεί, λοιπόν, του παρέθεσαν δείπνο κι η Μάρθα τον υπηρετούσε. ο Λάζαρος µάλιστα ήταν ένας από τους συνδαιτηµόνες. Η Μαρία, λοιπόν, αφού αγόρασε εκατό δράµια περίπου γνήσιο, πολύτιµο νάρδο, άλειψε τα πόδια του Ιησού και Τα σκούπισε µε τις τρίχες των µαλλιών της». Το δεύτερο δείπνο παρατέθηκε προς τιµήν του Κυρίου δύο µέρες πριν το Πάσχα, όταν ο Χριστός βρισκόταν ακόµη στη Βηθανία στο σπίτι του Σίµωνα του λεπρού. Τότε τον πλησίασε η πόρνη και τον άλειψε µε το πολύτιµο µύρο. Αυτά τα αναφέρει λεπτοµερώς ο ιερός Ευαγγελιστής Ματθαίος, παρουσιάζοντας το Χριστό να λέει στους µαθητές Του: «Γνωρίζετε ότι σε δύο ηµέρες γίνεται η εορτή του Πάσχα». Κι ύστερα από λίγο αναφέρει πάλι: «Όταν ο Ιησούς ήλθε στη Βηθανία στο σπίτι του Σίµωνα του λεπρού, τον πλησίασε µιά γυναίκα, κρατώντας ένα δοχείο από αλάβαστρο γεµάτο µε πολύτιµο µύρο και το περιέχυσε στο κεφάλι του Χριστού, ενώ Αυτός ήταν γερµένος στο τραπέζι». Οµοίως κι ο Ευαγγελιστής Μάρκος λέει: «Ύστερα από δύο ηµέρες ήταν το Πάσχα κι η εορτή των Αζύµων. Κι ενώ ο Ιησούς βρισκόταν στη Βηθανία στο σπίτι του Σίµωνα του λεπρού, την ώρα που ήταν καθισµένος στο τραπέζι, ήλθε µιά γυναίκα ... » και ούτω καθεξής.

Όσοι πάλι ισχυρίζονται πως οι τέσσερις Εύαγγελιστές αναφέρουν πως ήταν µία η γυναίκα που άλειψε µε µύρο τον Κύριο, αυτοί πιστεύουν πως ο Σίµων ο Φαρισαίος κι ο Σίµων ο λεπρός ήταν ένας, και πως ήταν ο ίδιος Σίµων, ο οποίος, όπως υποστηρίζουν ορισµένοι, ήταν και πατέρας του Λαζάρου και των αδελφών του, της Μαρίας, δηλαδή, και της Μάρθας. Ισχυρίζονται ακόµη πως παρατέθηκε ένα µόνο δείπνο σε ένα µόνο σπίτι, στο σπίτι του Σίµωνα στη Βηθανία, στο οποίο ετοιµάστηκε και το ανώγειο µε το στρωµένα τραπέζια, όπου έγινε ο Μυστικός Δείπνος. Δεν έχουν όµως δίκαιο όσοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη. Γιατί, όπως προαναφέρθηκε, αυτά τα δύο δείπνα παρατέθηκαν στο Χριστό έξω από τα Ιεροσόλυµα, στη Βηθανία, έξι και δύο µέρες αντίστοιχα πριν από το Πάσχα των Ιουδαίων, όταν οι γυναίκες προσέφεραν µε διαφορετικό τρόπο η καθεµιά τα µύρα στο Χριστό. Αντίθετα, ο Μυστικός Δείπνος και το ανώγειο µε τα στρωµµένα τραπέζια ετοιµάστηκαν εντός της πόλεως των Ιεροσολύµων, µιά µέρα πριν από το Πάσχα των Ιουδαίων και το Πάθος του Χριστού. Άλλοι πάλι λένε πως ο Μυστικός Δείπνος έγινε στο σπίτι ενός αγνώστου άνθρώπου, ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως τελέσθηκε στο σπίτι του αγαπηµένου μαθητή του Κυρίου, του Αποστόλου Ιωάννου, στην Αγία πόλη Σιών (Ιερουσαλήµ), εκεί όπου παρέµεναν κρυµµένοι οι μαθητές «διά τον φόβον των Ιουδαίων». Εκεί έγινε και η ψηλάφηση του Αποστόλου Θωµά ύστερα από την Ανάσταση του Κυρίου και η Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύµατος κατά την Πεντηκοστή. Σ' εκείνο το µέρος µάλιστα πραγµατοποιήθηκαν κι άλλα ακόµη µυστικά κι απόκρυφα γεγονότα.

Εποµένως φαίνεται ότι πράγµατι η άποψη του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόµου βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια. Οι γυναίκες πρέπει να θεωρούνται δύο. Η µία, όπως ειπώθηκε, η οποία αναφέρεται από τούς τρεις Ευαγγελιστές, ήταν αµαρτωλή και πόρνη και περιέχυσε το µύρο στην κεφαλή του Χριστού. Η άλλη γυναίκα, που παρουσιάζεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, ήταν η Μαρία, η αδελφή του Λαζάρου, η οποία έφερε το µύρο και άλειψε µ' αυτό µόνο τα θεϊκά πόδια του Χριστού. Ακόµη, άλλα ήταν τα δείπνα που παρατέθηκαν προς τιµήν του Κυρίου στη Βηθανία κι άλλος ήταν ο Μυστικός Δείπνος. Αυτό γίνεται φανερό και από το γεγονός ότι µετά απ' αυτή τη διήγηση για την πόρνη, ο Σωτήρας Χριστός έστειλε τους Μαθητές Του στην πόλη των Ιεροσολύµων για να ετοιµάσουν να φάνε το Πάσχα. «Πηγαίνετε», τους είπε, «στην πόλη στον τάδε άνθρωπο και πείτε του: «Ο Διδάσκαλος λέει ότι σε σένα σκέφτοµαι να εορτάσω το Πάσχα µαζί µε τους Μαθητές µου». Σε άλλο σηµείο πάλι ο Ευαγγελιστής αναφέρει: «Θα σας συναντήσει ένας άνθρωπος, που θα κρατάει µιά στάµνα γεµάτη νερό, κι αυτός θα σας δείξει ένα µεγάλο ανώγειο µε στρωµένο τραπέζι, έτοιµο. Εκεί ετοιµάστε µας το Πάσχα. Οι Μαθητές τότε έφυναν και, αφού βρήκαν τα πάντα, όπως τους είπε ο Κύριος, ετοίµασαν το Πάσχα». Ο άγιος Ευαγγελιστής εννοεί, βέβαια, το νοµικό Πάσχα, το οποίο πλησίαζε. Ο Ιησούς τότε, όπως λέει ο θείος Χρυσόστοµος, πήγε και εώρτασε αυτό το Πάσχα µαζί µε τους Μαθητές Του. Στη συνέχεια, αφού τελέστηκε ο Μυστικός Δείπνος και πραγµατοποιήθηκε στο µεταξύ η τελετή του Θείου Νιπτήρος, ο Ιησούς κάθισε ξανά και µας παρέδωσε πάνω στο ίδιο τραπέζι το δικό µας Πάσχα, δηλαδή το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, σύµφωνα µε την ερµηνεία που δίνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστοµος.

Οι θείοι Ευαγγελιστές Ιωάννης και Μάρκος προσέθεσαν ακόµη και το είδος του µύρου, όνοµάζοντάς το «πιστικό» και πολύτιµο. Συνηθίζουν να ονοµάζουν το µύρο «πιστικό», για να δείξουν ότι είναι γνήσιο, ανόθευτο και εγγυηµένο, καθαρό. Ίσως ακόµα η λέξη «πιστικό» να ήταν ονοµασία του αρίστου και πρώτης ποιότητος µύρου. Ο Ευαγγελιστής Μάρκος προσθέτει ότι η γυναίκα από τη βιασύνη της έσπασε το αγγείο, επειδή είχε στενό άνοιγµα. Το αγγείο αυτό το ονοµάζει «αλάβαστρο». Όπως λέει ο άγιος Επιφάνιος, το αλάβαστρο ήταν ένα γυάλινο αγγείο, χωρίς λαβή, το οποίο ονοµαζόταν αλλιώς «βυκίο». Το µύρο εκείνο ήταν κατασκευασµένο κι από άλλα πολλά είδη, αλλά κυρίως από άνθος σµύρνας, µοσχοµυριστό κινάµωµο, ίριδα, αρωµατικό καλάµι και λάδι.

Αλλ' ο τω νοητώ µύρω χρισθείς, Χριστέ ο Θεός, των επιρρύτων παθών ελευθέρωσoν, και ελέησον ηµάς, ως µόνος άγιος και φιλάνθρωπος. Αµήν.