Υιοθεσία – Ψυχολογικές συμβουλές προς ναυτιλλομένους: «Σε πήρα γιατί σε αγαπούσα»

Το πρόβλημα της υπογονιμότητας εμφανίζεται σε όλες σχεδόν τις κουλτούρες και τις κοινωνίες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται αυξανόμενα ποσοστά και συχνά τα ζευγάρια στρέφονται είτε στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είτε στην υιοθεσία προκειμένου να μπορέσουν να υλοποιήσουν το όνειρο της οικογένειας.

Απογοήτευση  βήμα: «Δυστυχώς δεν μπορείτε να κάνετε παιδί…»

Βοήθεια              βήμα: Τι λύσεις υπάρχουν;

Γίνομαι γονιός   βήμα: Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, υιοθεσία

Δύναμη ψυχής   βήμα: «Σε πήρα γιατί σε αγαπούσα…»
Συνήθως, όταν διαπιστώνεται υπογονιμότητα αρχικά το ζευγάρι στρέφεται στην επιστήμη, υπό τη μορφή της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αλλά και σε άλλες πρακτικές, ανάλογα με το κοινωνικοπολιτισμικό του υπόβαθρο: Βαριά τάματα, μαντζούνια, πρακτικές ανατολικών χωρών, ψευδοεπιστήμες και άλλα πολλά επιστρατεύονται, ως άλλοι στρατιώτες, στη μάχη για την απόκτηση ενός βιολογικού παιδιού.

Όταν τα παραπάνω δεν πετύχουν, ορισμένα ζευγάρια στρέφονται στην υιοθεσία. Η υιοθεσία τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει έδαφος και σε αυτό έχουν συμβάλει και τα ΜΜΕ, καθώς προβάλλουν με θετικό πρόσημο περιπτώσεις ανθρώπων που υιοθετούν, προσφέροντας έτσι μια οικογένεια σε «ξένα» παιδιά.

Φωτογραφίες χαμογελαστών παιδιών που τρώνε παγωτό και βολτάρουν με διάσημους γονείς, όπως η Αντζελίνα Τζολί, ο Μπραντ Πιτ, η Μαντόνα, ακόμα και η «δική μας» Φωτεινή Π., μας υπενθυμίζουν ότι δεν ισχύουν οι στίχοι του τραγουδιού «δεν υπάρχουν άγγελοι, σου λέω».


Υπάρχουν λοιπόν και είναι ανάμεσά μας

Παρά όμως την προώθηση από τα Μέσα και τη συνδρομή της Πολιτείας, η υιοθεσία στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι μια επίπονη διαδικασία, όχι μόνο λόγω της εξαντλητικής γραφειοκρατίας αλλά κυρίως γιατί είναι μια ψυχοφθόρα διαδικασία που δοκιμάζει τις αντοχές των θετών γονιών.

Οι θετοί γονείς βουτούν σε έναν κυκεώνα αναζήτησης παιδιού, με μοναδικό σύμμαχο την αγάπη που θέλουν να προσφέρουν και ανυποψίαστοι για την αμφισβήτηση των κινήτρων τους. Στα διάφορα φόρουμ υποψηφίων για υιοθεσία ανταλλάσσονται συμβουλές για τη διαδικασία, συνήθως όμως αγγίζουν καθαρά το πρακτικό επίπεδο χωρίς να προετοιμάζουν τους επίδοξους θετούς γονείς για τις δυσκολίες σε ψυχολογικό επίπεδο που η διαδικασία αυτή τους επιφυλάσσει.

Τις πρώτες δυσκολίες το ζευγάρι τις αντιμετωπίζει μετά το αρχικό μούδιασμα της είδησης ότι δεν μπορούν να κάνουν δικό τους παιδί, κάτι που αυτόματα ισοδυναμεί με την απώλεια του φυσιολογικού. Πολλές φορές η ανεξήγητη υπογονιμότητα αποτελεί και για τα δύο φύλα τη δυσκολότερη συνθήκη που έχουν να διαχειριστούν.

Το συναίσθημα της ενοχής, που αρχικά βυθίζει το άτομο σε αδράνεια, έρχεται να πάρει τη μάταιη θέση ενός αναπάντητου «γιατί;», ενώ υπογραμμίζει ότι αν υφίστατο μια σαφής απάντηση, θα υπήρχε λιγότερη δυσφορία, θλίψη και θυμός.

Σε περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται υπογονιμότητα σε έναν από τους δυο συντρόφους, μεγαλύτερη ενοχή βιώνεται από τον μη γόνιμο σύντροφο, ιδιαίτερα όταν η αιτία του προβλήματος δεν είναι αποσαφηνισμένη («θεόσταλτη τιμωρία» για κάποιο λάθος;). Ωστόσο, και ο γόνιμος σύντροφος καλείται να διαχειριστεί τα αρνητικά του συναισθήματα, ιδιαίτερα εάν η έκδηλη απογοήτευσή του/της εντείνει την ενοχή του άλλου συντρόφου.

Οι κοινωνικές επιπτώσεις είναι η πρώτη από τις δυσκολίες που βιώνει το ζευγάρι το οποίο αδυνατεί να αποκτήσει «εξ αίματος» παιδιά. Οι διαθέσιμοι μηχανισμοί του ζευγαριού συχνά αποδεικνύονται ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας και σύντομα το ζευγάρι στρέφεται σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές όπως η απομόνωση, η άρνηση, η απόκρυψη, η σύγκρουση και η έμμονη σκέψη επί του θέματος.

Όταν το ζευγάρι κατορθώσει να υπερβεί το πάγωμα της είδησης ότι δεν μπορεί να αποκτήσει βιολογικά παιδιά και περάσει στη δράση, τότε καλείται να κάνει μια δεύτερη υπέρβαση, που είναι η υιοθεσία – σε αντίθεση με τον υπόλοιπο κόσμο που μεγαλώνει τα «δικά του» παιδιά, εδώ δυο άνθρωποι αποφασίζουν να μεγαλώσουν το παιδί ενός άλλου.

Η διαδικασία της υιοθεσίας, από την αρχική κατάθεση της αίτησης μέχρι την οριστική δικαστική ολοκλήρωσή της, είναι μια συμβολική απεικόνιση αυτής ακριβώς της υπέρβασης, η οποία παρομοιάζει με τη γέννα. Μέχρι πού μπορεί να φθάσει κάποιος για αυτή την υπέρβαση;

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι υποψήφιοι γονείς βιώνουν πλήθος αρνητικά συναισθήματα: ο θυμός, η θλίψη, η ενοχή εναλλάσσονται με τη δυσφορία, τον φθόνο και τη ζήλια απέναντι σε άλλους που κατάφεραν να έχουν στην αγκαλιά τους ένα υιοθετημένο παιδί. Το στρες είναι σε υψηλά επίπεδα και κάποιοι αναφέρουν κύκλους άγχους και αναμονής που περιστρέφονται γύρω από την πορεία έγκρισης της υιοθεσίας.

Η τακτική εναλλαγή των συναισθημάτων σε σταθερή βάση έχει χαρακτηριστεί ως ένα «roller coaster» ελπίδας και απελπισίας, καθώς οι υποψήφιοι γονείς καλούνται να περάσουν από συνεντεύξεις και αλλεπάλληλες διαδικασίες προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλότητά τους.

Γιατί πολλές φορές άλλες είναι οι προσδοκίες του θετού γονέα και άλλες οι απαιτήσεις του νομοθέτη για την καταλληλότητα ενός ανθρώπου να υιοθετήσει ένα παιδί. Η υιοθεσία έχει παιδοκεντρικό προσανατολισμό – εξετάζει τι είναι καλό για το παιδί και όχι πώς θα καλυφθούν ανάγκες των γονιών όπως φροντίδα στα γηρατειά, εξάλειψη μοναξιάς κτλ.

Να έχετε λοιπόν στον νου σας πως όσο πιο αποτελεσματικά διαχειριστείτε το άγχος σας, τόσο καλύτερα θα αντιμετωπίσετε το δύσκολο αυτό διάστημα.


Συγκεκριμένα, φροντίστε να έχετε υπόψη σας τα εξής:

• Χρήσιμο είναι να προσδιορίσετε ποιες αξίες και προτεραιότητες είναι πιο σημαντικές για εσάς και να μείνετε σε αυτές.
• Οπλιστείτε με υπομονή και επιμονή.
• Αναζητήστε στήριξη και βοήθεια από άτομα του κοινωνικού σας περίγυρου που είναι διατεθειμένα να σας την προσφέρουν.
• Η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία θα βοηθούσε για να θυμάστε πως δεν είστε οι μόνοι που έχετε βιώσει αντίστοιχα γεγονότα. Μη λησμονείτε όμως ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
• Μη διστάσετε να ζητήσετε την βοήθεια που εσείς θέλετε. Αν σας βοηθάει να μιλάτε για το θέμα, να το κάνετε· αν όχι, μην το κάνετε. Είναι καθαρά προσωπική σας υπόθεση και δεν οφείλετε εξηγήσεις σε κανέναν.
• Προσέξτε τη σωματική υγεία σας με καλή διατροφή και ξεκούραση. Βάλτε λίγη άσκηση στη ζωή σας, θα σας ανακουφίσει από το άγχος.
• Να επιτρέπετε στον εαυτό σας να ονειρευτεί το «μαζί» με το παιδί. Ονειρευτείτε το γιατί, όπως λέει και μια παλαιά δοξασία, το όνειρο μας δείχνει το μέλλον.
• Αναζητήστε βοήθεια από έναν επαγγελματία αν τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά.

Και μη λησμονείτε ότι όταν η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί, θα έρθει η στιγμή που, όταν σας ρωτήσει το «παιδί σας» «γιατί διάλεξες εμένα», θα μπορείτε να του απαντήσετε: «σε πήρα γιατί σε αγαπούσα». Γιατί η αγάπη όλα τα μπορεί.

ΠΗΓΗ