Πώς θα μεγαλώσετε έξυπνα παιδιά: Συμβουλές από τους ειδικούς

Αν, όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η ευφυΐα του ανθρώπου είναι κατά 49% κληρονομήσιμη και κατά 51% καλλιεργήσιμη από τους γονείς και το περιβάλλον, δείτε τι μπορείτε να κάνετε για να μεγαλώσετε όσο το δυνατό πιο έξυπνα παιδιά. Η αναπτυξιακή παιδίατρος κ. Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου δίνει πολύτιμες συμβουλές!

Τι σημαίνει νοημοσύνη

Η κ. Κουμάτου εξηγεί ότι τα ερωτήματα και οι αναφορές στην νοημοσύνη ανάγονται στην αρχαιότητα και σοβαροί συγγραφείς και φιλόσοφοι έχουν προσεγγίσει την νόηση. Η ιστορία των δοκιμασιών νοημοσύνης άρχισε τo 1905, όταν ο Γάλλος ψυχολόγος Alfred Binet κατασκεύασε το πρώτο τεστ ευφυΐας με σκοπό να αναγνωρίσει ποιοι μαθητές είχαν δυσκολίες στο να αντεπεξέρχονται στα μαθήματα του σχολείου. Έκτοτε οι δείκτες έχουν χρησιμοποιηθεί και με ιδεολογικά ανορθόδοξους τρόπους.

Ο Δείκτης Νοημοσύνης (Intelligence Quotient, IQ) είναι ο δείκτης ο οποίος μετρά, προσεγγιστικά μόνο, την ευφυΐα ενός ατόμου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Μετράται με διάφορες μεθόδους, οι οποίες περιλαμβάνουν συνήθως τεστ με ερωτήσεις ή διαδικασίες με καθορισμένα αντικείμενα και μετρούν κυρίως την λογική και επαγωγική σκέψη και όχι και τη φαντασία, την αποφασιστικότητα, τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Είναι αρκετά επικίνδυνη η αξιολόγηση των φυσιολογικών παιδιών και η ταξινόμησή τους με βάση τον δείκτη νοημοσύνης τους. Συχνά τα χαρισματικά παιδιά υπολείπονται σε άλλες μορφές νοημοσύνης -κυρίως στην συναισθηματική- και έχουν δυσκολίες στην κοινωνική ένταξη. Οι ''έξυπνοι'' είναι ευπαθής ομάδα και απαιτούν φροντίδα και υποστήριξη.

Η νοημοσύνη, λοιπόν, είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των γονιδίων και του περιβάλλοντος υποστηρίζει η ειδικός. Πιστεύεται ότι η έκφραση του γονιδίου SNAP25 έχει συσχέτιση με τη υψηλή νοημοσύνη. Όταν, όμως, μιλάμε για περιβάλλον εννοούμε:

• την πιθανή βλαπτική επίδραση από τραύματα, λοιμώξεις, ανοξία, νοσήματα, εκπαιδευτική, κοινωνική και συναισθηματική αποστέρηση, όσο και

• την θετική επίδραση με την δημιουργία ωφέλιμου βιολογικού, συναισθηματικού , κοινωνικού και εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Ο ρόλος του γονιού στη νοημοσύνη του παιδιού

Ο γονιός μπορεί, λοιπόν, να συμβάλλει στην αύξηση της νοημοσύνης του παιδιού "με τη φροντίδα για την πρόληψη λοιμώξεων, την καλή διατροφή του παιδιού, την καλή περιγεννητική υγεία, την έγκαιρη διάγνωση νοσημάτων, την αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και ουσιών στην διάρκεια της κύησης -όλοι αυτοί είναι σημαντικοί παράγοντες για την εξέλιξη του εγκεφάλου και της νόησης", όπως λέει η γιατρός.

Αναφορικά δε με τον θηλασμό, "ο μητρικός θηλασμός είναι η καταλληλότερη πρώτη τροφή για τα παιδιά και μελέτες δείχνουν πως τα παιδιά που θηλάζουν έχουν υψηλότερους δείκτες νοημοσύνης στα 7 τους χρόνια", συμπληρώνει η ίδια.

Όσο για τον ρόλο της εκπαίδευσης στη νοητική ανάπτυξη του παιδιού η ειδικός σημειώνει ότι "η μαγεία του εγκεφάλου μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με την εκπαίδευση σε κατάλληλο και θετικό κοινωνικό και συναισθηματικό περιβάλλον, γιατί οι περιοχές του ''συναισθηματικού'' εγκεφάλου είναι καθοριστικές για την ανάπτυξη και λειτουργία των ''νοητικών'' περιοχών. Εκπαίδευση αποστειρωμένη από συναίσθημα δεν ωφελεί".

Κατά τα άλλα, η κ. Κουμάτου καταλήγει στο ότι "οι γονείς πρέπει να δίνουν ώρες στο δημιουργικό παιχνίδι με το παιδί τους (τραγούδι, διάβασμα, κατασκευές, θέατρο, εξερευνήσεις, αναζητήσεις, καθημερινές δραστηριότητες) μέσα σε ένα περιβάλλον ομάδας και αγάπης αυτονόητης. H αγάπη για μάθηση είναι πιο σημαντική από αυτή καθ' αυτη την μάθηση. Ακόμα πιο σημαντικό είναι, όμως, να νοιώθουν αποδεκτά και αγαπημένα, άνευ όρων και δεικτών. Τότε το παιδί θα αναπτύξει την γενετικά προκαθορισμένη ''νοημοσύνη'' του στο μέγιστο. Το κυνήγι των δεικτών δεν ωφελεί κανένα. Γεννάει παιδιά ανασφαλή και με δυσκολίες."

5 μυστικά για πιο έξυπνα παιδιά!

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι έξυπνοι άνθρωποι έχουν ακοκουθήσει τις παρακάτω δραστηριότητες ή τον τρόπο ζωής, αξίζει ωστόσο να αναφερθούμε σε μερικά ακόμα επιστημονικά ευρήματα που αποδίδουν σε συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες την ευφυΐα του παιδιού κατά την ανάπτυξή του:

Η μουσική

Δεν είναι λίγες οι έρευνες που συμφωνούν ότι τα παιδιά που διδάσκονται μουσική έχουν πολύ ψηλότερο IQ στην ενήλικη ζωή τους. Μάλιστα, όσο πιο νωρίς εισάγονται τα παιδιά στον μαγικό κόσμο της μουσικής, τόσο το καλύτερο αφού και ο εγκέφαλός του εξασκείται και ο χρόνος τους περνά ευχάριστα και δημιουργικά. Μάλιστα, τα οργανωμένα μαθήματα μουσικής, λένε οι ειδικοί, όχι μόνο ενισχύουν τον δείκτη νοημοσύνης, αλλά συμβάλλουν και στη μετέπειτα ακαδημαϊκή απόδοση τού παιδιού.

Η γυμναστική

Έρευνες αποκαλύπτουν ισχυρή σχέση ανάμεσα στον αθλητισμό και στην ακαδημαϊκή απόδοση. Η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα όχι μόνο ενισχύει την αυτοπεποίθηση, το ομαδικό πνεύμα και τις ηγετικές ικανότητες, αλλά βελτιώνει και την ικανότητα μάθησης και απομνημόνευσης, σύμφωνα με Γερμανούς ερευνητές.

Το διάβασμα

Για την ακρίβεια όχι η αφήγηση, αλλά το διάβασμα μαζί με το παιδί, η παρατήρηση των λέξεων και των νοημάτων, όχι μόνο των εικόνων, διεγείρει τον εγκέφαλο και το βοηθά να σκέφτεται με συνοχή και να «χτίζει» γενικές γνώσεις για τον κόσμο. Έτσι τουλάχιστον λένε οι επιστήμονες.

Ο ύπνος

Μπορεί να μην συνδέεται άμεσα με τη νοημοσύνη αλλά η έλλειψη ύπνου ακόμα και κατά μία ώρα ημερησίως, επιβαρύνει την πνευματική ωρίμανση και ανάπτυξη του παιδιού τουλάχιστον κατά δύο χρόνια, λένε οι επιστήμονες. Επίσης, τα παιδιά που δεν κοιμούνται καλά το βράδυ παρουσιάζουν φτωχές σχολικές επιδόσεις.

Το παιχνίδι

Για την ακρίβεια: Το ελεύθερο παιχνίδι. Αυτό που προωθεί τη μάθηση, τη μνήμη, που βελτιώνει τη γλώσσα, την αντίληψη του χώρου και του χρόνου, τη μαθηματική και στρατηγική σκέψη. Αν κρίνουμε, λοιπόν, από αυτά που λένε οι επιστήμονες... κανένα παιχνίδι δεν συγκρίνεται με το κρυφτό!

ΠΗΓΗ