Τηλεόραση και νήπια

Σχεδόν μέσα σε κάθε σπίτι υπάρχει τουλάχιστον μία συσκευή τηλεόρασης, η οποία λειτουργεί ανάλογα με το καθημερινό πρόγραμμα της οικογένειας, τις συνήθειες και τα γούστα της, για κάποιο μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα παιδιά συμμετέχουν στην τηλεθέαση με το δικό τους ρυθμό και τις δικές τους προτιμήσεις. H τηλεόραση αποτελεί γι’ αυτά, από τις πολύ μικρές ηλικίες, πόλο έλξης. Τα παιδιά ξέρουν ότι σχεδόν πάντα αν ανοίξουν την τηλεόραση, θα βρουν ένταση, δράση, συγκίνηση, διασκέδαση, συντροφιά.  

Τα παιδιά γοητεύονται από τα τηλεοπτικά προγράμματα, γιατί θέλουν ήρωες, φιγούρες-πρότυπα που μπορούν να υπερνικούν όρια τόπου και χρόνου, λογική και τάξη, να αναποδογυρίζουν την πραγματικότητα, να χρησιμοποιούν το θάρρος, τη δύναμη, την ευστροφία και τη φαντασία τους και να τα βάζουν με μεγαλύτερους και δυνατότερους.

Είναι αλήθεια ότι η τηλεόραση, όπως και όλα τα άλλα οπτικοακουστικά μέσα που προσφέρουν έστω και παθητικά εναλλαγή και δράση, ασκούν μεγάλη έλξη πάνω στα παιδιά. Πολλά ακούγονται για τις αρνητικές επιδράσεις της τηλεόρασης  στην πνευματική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού αλλά ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, που υπάρχουν άνθρωποι που εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους για αυτό, δε διατρέχει σημαντικούς κινδύνους από την παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων .

 Δύσκολα  ένα ψυχοκοινωνικά υγιές παιδί θα εγκατέλειπε το παιχνίδι με τους φίλους του για να «κολλήσει» στην τηλεόραση. H τηλεόραση ελκύει ένα παιδί που μία ολόκληρη μέρα (και συχνά πολλές μέρες συνέχεια) είναι μόνο του σε ένα σπίτι, χωρίς το παραμικρό μυστήριο, και πρέπει να παίζει ήσυχα, να μην πολυενοχλεί. 

Ωστόσο, η πολύωρη παρακολούθηση  τηλεόρασης καταστρέφει τη δημιουργικότητα, την ανάπτυξη ευφυΐας και πολλές άλλες πιθανές ικανότητες των παιδιών, τόσο σε πνευματικό όσο και σε οργανικό επίπεδο. Όταν το παιδί προτιμά συνέχεια να παρακολουθεί τηλεοπτικά παιδικά προγράμματα και δεν ασκείται έχει πολλές πιθανότητες να εμφανίσει παιδική παχυσαρκία. Η ακινησία  κάνει τον  μεταβολισμό να τεμπελιάζει.

Η σκέψη είναι η πιο σημαντική άσκηση για τον εγκέφαλό μας και ειδικά για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας που λαμβάνουν ερεθίσματα διαρκώς, προκειμένου να αντιληφθούν τον κόσμο γύρω τους. Η παρακολούθηση τηλεόρασης δεν απαιτεί σχεδόν καθόλου σκέψη, αφού οι εικόνες περνάνε η μια μετά την άλλη μπροστά από τα μάτια των παιδιών. Είναι πολύ λίγα αυτά που προσφέρει η τηλεόραση και που μπορούν να εξάψουν τη φαντασία ενός παιδιού. Επομένως,  η έλλειψη ερεθισμάτων οδηγεί στη μείωση της παρατηρητικότητας και της  αντίληψης και κατ΄ επέκταση στην έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας. Σε κάποιες υπερβολικές περιπτώσεις η  τηλεόραση μπορεί να γίνει εθισμός που θα κρατήσει μια ζωή.Τα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας, που δεν έχουν μάθει να παρακολουθούν τηλεόραση ή να παίζουν στον υπολογιστή είναι συνηθισμένα να κρατούν τον εαυτό τους απασχολημένο. Οπότε, αν η τηλεόραση δεν γίνει συνήθεια δεν θα αποτελέσει πρόβλημα.

Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά  τους και να μην απαγορεύουν τελείως την τηλεόραση αλλά και να μην την  έχουν  ως την εύκολη λύση, ώστε να διασφαλίσουν τις συνθήκες για να κάνουν ανενόχλητοι  τις δουλείες τους.   Όταν οι γονείς παρουσιάζουν  από την μία πλευρά την τηλεόραση ως το  «χαζοκούτι» που δείχνει βία και άλλα πολλά αρνητικά για το παιδί  και από την άλλη την παρουσιάζουν ως πρόταση απασχόλησης σε κάποιες άλλες στιγμές, τα παιδιά λαμβάνουν μια σύγχυση σκέψης και ως εκ τούτου δεν μπορούν να αποφασίσουν και τα ίδια αν η τηλεόραση  τους κάνει καλό ή κακό.

Για αυτόν το λόγο οι γονείς θα πρέπει να απενοχοποιήσουν σε ένα βαθμό την τηλεόραση, να αναγνωρίσουν πιο καθαρά τι αναζητούν τα παιδιά τους στις διάφορες εκπομπές και να τα βοηθήσουμε πιο ουσιαστικά να μη γίνονται «τηλεοπτικά θύματα».

Οι γονείς οφείλουν να βάζουν σαφή και σταθερά όρια σχετικά με το τι και πόσο μπορούν να βλέπουν τα παιδιά τηλεόραση, σύμφωνα με την ηλικία τους, τις συνήθειες και τις αρχές της οικογένειας. Το μυστικό της επιτυχίας είναι να μένουν σταθεροί όσο και αν σε κάποιες στιγμές αυτό μπορεί αν φαντάζει αδύνατο.

Τέλος οι γονείς καλό θα είναι να φροντίζουν, ώστε οι συνθήκες «τηλεθέασης» του παιδιού να είναι τέτοιες που να του επιτρέπουν να εκτονωθεί ή να «διαφύγει», όποτε το χρειάζεται. Το παιδί μπορεί να παρακολουθήσει για λίγο κάποια τηλεοπτική εκπομπή αλλά παράλληλα το περιβάλλον του πρέπει να του προσφέρει προτάσεις για δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου του, ώστε να  κλείνει με δική του πρωτοβουλία  την τηλεόραση κάποια στιγμή και να μην γίνεται παθητικός δέκτης.  

πηγή