Το ρόδι και οι δοξασίες του

Το ρόδι, ένα εντυπωσιακό φρούτο σε σχήμα μήλου με χρυσοκκόκκινη φλούδα και την «κορώνα» στην κορυφή του, θεωρείται, αιώνες τώρα, το φρούτο που φέρνει καλοτυχία και αφθονία αγαθών στο σπίτι. Από την αρχαιότητα κιόλας, η ροδιά κατείχε μια ιδιαίτερη θέση στις αντιλήψεις των ανθρώπων, καθώς θεωρείτο ως ένα μαγικό δέντρο που ο καρπός του συμβόλιζε τον πλούτο και τη γονιμότητα.

Οι λέξεις ρόδι και ροδιά, εκτός από την προφανή τους ετυμολογική σχέση με τη νήσο της Ρόδου, είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις έννοιες ροή και δύναμη. Η δύναμη λοιπόν αυτού του καρπού είναι χαρακτηριστική στην ελληνική μυθολογία και όχι μόνο, αφού τα ιστορικά δεδομένα που σχετίζονται μ`αυτό τον καρπό είναι ανεξάντλητα. Συγκεκριμένα, στην Αρχαία Ελλάδα πίστευαν πως η δύναμη του ροδιού κρυβόταν στους πολυάριθμους κόκκους του (αφθονία και γονιμότητα), αλλά και στο πορφυρό χρώμα του (χρώμα που φέρνει καλή τύχη). Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως, ακόμη και σήμερα, αποτελεί ένα από τα πιο εκφραστικά σύμβολα της ελληνικής λαογραφίας, με έντονη παρουσία σε κάθε μορφή και έκφραση της παραδοσιακής ζωής.

Τα έθιμα που σχετίζονται με το ρόδι, ποικίλλουν στην πράξη από τόπο σε τόπο και διαφέρουν μεταξύ τους όπως και τα μέρη της Ελλάδας στα οποία το συναντάμε. Τα πιο γνωστά βέβαια είναι η χρήση του στην Παρασκευή των κολλύβων, η συμμετοχή του σε διάφορες φάσεις του γαμήλιου εθιμικού κύκλου και φυσικά, το σπάσιμό του την Πρωτοχρονιά ως ένδειξη καλού ποδαρικού για το νέο έτος.

Το τελευταίο από αυτά , το γνωστό σε όλους «σπάσιμο του ροδιού», είναι ένα πανάρχαιο έθιμο του λαού μας που ξεκίνησε από την Πελοπόννησο. Στη σημερινή και πιο συνηθισμένη έκδοση του εθίμου, όταν η οικογένεια πηγαίνει το πρωί της Πρωτοχρονιάς στην εκκλησία για να παρακολουθήσει τη λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, ο νοικοκύρης κρατάει ήδη στην τσέπη του ένα ρόδι για να το λειτουργήσει. (Στη Μ. Ασία μάλιστα το φυλούσαν στα εικονίσματα από την ημέρα του Σταυρού, δηλαδή από τις 14 Σεπτεμβρίου). Στην επιστροφή προς το σπίτι, ο ίδιος ο νοικύρης είναι αυτός που πρέπει να κάνει το ποδαρικό. Αφού χτυπήσει το κουδούνι και του ανοίξουν (δεν κάνει ν`ανοίξει με τα κλειδιά του), πρέπει να μπει με το δεξί πόδι και να πετάξει πίσω του με δύναμη το ρόδι, ώστε να σκορπιστούν οι ρώγες του όσο το δυνατόν πιο μακριά μέσα στο σπίτι. Ταυτόχρονα πρέπει ν`αναφωνήσει δυνατά την παρακάτω ευχή (ή άλλα παρόμοια λόγια με το ίδιο νόημα) :

«Όσο βαρύ είναι το ρόδι, τόσο βαρύ να είναι το πορτοφόλι μας, όσο γεμάτο καρπούς είναι το ρόδι, να είναι γεμάτο το σπίτι μας με καλά και όσο κόκκινο είναι το ρόδι, τόσο κόκκινη να είναι και η καρδιά μας!»

Ας ευχηθούμε λοιπόν όλοι οι μέρες που θα φέρει μαζί του ο καινούριος χρόνος να είναι χαρούμενες κι ευλογημένες, πολύχρωμες και γεμάτες, γερές και όμορφες όπως ακριβώς αυτός ο μαγικός καρπός..

Πηγή