Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος

Τη αυτή ημέρα, Δευτέρα της Πεντηκοστής, αυτό το Πανάγιον και ζωοποιόν και παντοδύναμον εορτάζομεν Πνεύμα, τον ένα της Τριάδος Θεόν, το ομότιμον και ομοούσιον και ομόδοξον τω Πατρί και τω Υιώ.

 Την ημέρα που οι Εβραίοι γιόρταζαν την Πεντηκοστή τους ήλθε το Άγιο Πνεύμα με σχήμα πυρίνων γλωσσών στους  Αποστόλους. Αυτοί ήταν συγκεντρωμένοι στο υπερώο κι Εκείνο πήγε και κάθισε πάνω σε καθέναν απ’ αυτούς. Οι άγιοι Πατέρες μας που έβαλαν σε άριστη σειρά και τάξη όλα τα θέματα της πίστεώς μας, για να δώσουν τιμή στο Άγιο Πνεύμα, όρισαν να το εορτάζουμε και κατά την Πεντηκοστή, αλλά και ξεχωριστά σήμερα.

Ο Κύριός μας πριν απ’ το σωτήριο πάθος Του είχε υποσχεθεί ότι θα στείλει το Άγιο Πνεύμα. Κι όπως υποσχέθηκε, έκανε. Είχε πει τότε στους Μαθητές Του· «Σας συμφέρει να φύγω  Εγώ. Αν δε φύγω εγώ δε θα έλθει ο Παράκλητος (=το Άγιο Πνεύμα)». Κι αλλού είπε· «Όταν έλθει Εκείνος (δηλ. ο Παράκλητος=το Άγιο Πνεύμα), θα σας διδάξει και θα σας οδηγήσει σε κάθε αλήθεια». Κι ακόμη· «Θα παρακαλέσω τον Πατέρα και θα σας στείλει άλλον Παράκλητο (εννοείται· αντί για Εμένα που θα φύγω), θα σας στείλει το Άγιο Πνεύμα της Αληθείας, το οποίο εκπορεύεται απ’ τον Πατέρα». Και επίσης μετά το Πάθος, όταν ανερχόταν προς τον ουρανό, τους είπε· «Εσείς να μείνετε στην Ιερουσαλήμ, έως ότου πάρετε δύναμη απ’ τον ουρανό». Αυτό, λοιπόν, το οποίο υποσχέθηκε ο Χριστός, συνέβη την ημέρα της Πεντηκοστής.

Ενώ ήταν όλοι συγκεντρωμένοι στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και περίμεναν, όταν ήλθε η μέρα της Πεντηκοστής, περίπου κατά τις εννέα η ώρα το πρωί (με το δικό μας ωρολόγιο), ξαφνικά ακούστηκε βροντή απ τον ουρανό τέτοια, ώστε νόμιζες ότι θα ακουσθεί σε όλη την Οικουμένη. Τότε φάνηκε το Άγιο Πνεύμα όμοιο με πύρινες γλώσσες και κάθισε σε καθέναν απ’ αυτούς. Κάθισε όχι μόνο στους δώδεκα Μαθητές, αλλά και στους εβδομήκοντα! Και μιλούσαν πλέον όλοι ξένες γλώσσες! Καθένας δηλαδή απ’ τους αποστόλους μιλούσε όλες τις γλώσσες! Κι ας μη νομισθεί ότι ο απόστολος μιλούσε τη δική του την εβραϊκή γλώσσα, ενώ οι ακροατές άκουγαν τη γλώσσα τη δική τους! Όχι! Ο κάθε  Απόστολος καταλάβαινε και ομιλούσε τη γλώσσα κάθε άλλου έθνους.

Ηταν τόσο παράξενο και πρωτόγνωρο αυτό, ώστε οι άνθρωποι που συγκεντρώθηκαν νόμισαν ότι οι Μαθητές ήταν μεθυσμένοι. Μη μπορώντας οι άνθρωποι να καταλάβουν πως ήταν δυνατό οι απόστολοι να μιλάνε τη γλώσσα του καθενός, τους πέρασαν για μεθυσμένους. Άλλοι πάλι απορούσαν κι αναρωτιόνταν· «Τι να σημαίνει άραγε αυτό το φαινόμενο;». Ήταν τότε εκεί συγκεντρωμένοι για την εορτή άνθρωποι από όλα τα πέρατα της γης· Πάρθοι, Μήδοι κι Ελαμίτες, οι οποίοι προ ολίγου είχαν αιχμαλωτισθεί από τον Αντίοχο.

Ο ερχομός του Παναγίου Πνεύματος έγινε αφού πέρασαν δέκα μέρες απ’ την Ανάληψη του Χριστού. Δεν έγινε ταυτόχρονα με την Ανάληψη. Οι Απόστολοι έπρεπε να Το περιμένουν, γιατί αυτή η προσμονή έκανε εντονότερη την επιθυμία τους γι’ αυτό. Μερικοί λένε ότι σε καθεμιά από τις ημέρες αυτές καθένα απ’ τα αγγελικά τάγματα πήγαινε και προσκυνούσε τη θεωθείσα σάρκα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, κι ότι μετά τη συμπλήρωση των εννέα ημερών (κατά τις οποίες προσκύνησαν τα αγγελικά τάγματα), τη δέκατη ημέρα, ήλθε το Άγιο Πνεύμα. Ο ερχομός Του σήμαινε τη συμφιλίωση του Θεού με το ανθρώπινο γένος, κι η συμφιλίωση αυτή έγινε δια του Υιού.

Το Άγιο Πνεύμα ήλθε πενήντα μέρες μετά το Πάσχα, για να μας υπενθυμίζει τον Παλαιό Νόμο (τις Δέκα Εντολές) που δόθηκε στο Μωυσή. Οι Ισραηλίτες πήραν τις Δέκα Εντολές πενήντα ημέρες μετά τη διάβαση της Ερυθράς θαλάσσης. Αξιοπρόσεκτη, μάλιστα, είναι η σχέση που έχουν τα τωρινά μ’ εκείνα τα παλιά. Εκεί ήταν το όρος, εδώ το υπερώο. Εκεί ήταν το πυρ, εδώ οι πύρινες γλώσσες. Αντί για τις βροντές και τη νεφέλη που είχαμε εκεί, εδώ τώρα έχουμε το δυνατό φύσημα του ανέμου.

Το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε με τη μορφή γλωσσών, για να δείξει τη συγγένειά Του με το ζώντα Λόγο, το Χριστό. Η ακόμη, για να δείξει ότι οι Απόστολοι επρόκειτο να διδάξουν και να οδηγήσουν με τη γλώσσα όλα τα έθνη. Οι γλώσσες ήταν πύρινες, για να δείξει ότι ο Θεός είναι «πυρ καταναλίσκον» και καθαρίζει, όπως η φωτιά. Οι γλώσσες φάνηκαν χωριστά πάνω απ’ τον καθένα για να δειχθούν έτσι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα οποία μοιράζονται στον καθένα. Κάποτε, πολύ παλιότερα, στην εποχή της πυργοποιΐας στη Βαβέλ, το Άγιο Πνεύμα όλους εκείνους που είχαν μία γλώσσα, τους χώρισε και τους οδήγησε στη σύγχυση με τις πολλές γλώσσες. Τώρα, σε όλους αυτούς που ήξεραν μία γλώσσα, στους Αποστόλους, έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίζουν πολλές, για να δυνηθούν να συγκεντρώσουν όλους εκείνους που με το χωρισμό των γλωσσών στη Βαβέλ σκορπίστηκαν στα πέρατα της Οικουμένης. Ο ερχομός του Αγίου Πνεύματος έγινε μάλιστα ημέρα εορτής για να είναι πολλοί άνθρωποι συγκεντρωμένοι και να μπορέσει το γεγονός αυτό να γίνει γνωστό παντού. Έτσι, όσοι θα παρευρίσκονταν το Πάσχα και θα 'βλεπαν τα όσα έγιναν με το Χριστό, θα δόξαζαν το Θεό για όσα θα έβλεπαν και θα μάθαιναν. Έγινε δε η επιφοίτησή Του κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, γιατί έπρεπε την ίδια ημέρα να ξεχυθεί πλούσια η Χάρη Του. Έτσι έκανε κι ο Χριστός, ο Οποίος στη διάρκεια του νομικού Πάσχα παρέδωσε στους Μαθητές Του το δικό Του Πάσχα, το αληθινό.

Το Άγιο Πνεύμα δεν κάθισε στο στόμα, αλλά στα κεφάλια των Αποστόλων, γιατί με τον τρόπο αυτό περιέλαβε (και περιέβαλε) το ηγεμονικό του ανθρώπου, το υπερέχον του σώματος και το νου, απ’ τον οποίο η γλώσσα παίρνει το λόγο. Ακόμα θα μπορούσαμε κι αλλιώς να το εξηγήσουμε· Επειδή η χειροτονία γίνεται στην κεφαλή του χειροτονουμένου, έτσι και το Άγιο Πνεύμα χειροτονεί τους αποστόλους στο κεφάλι, και ως γλώσσα διακηρύττει ότι από τώρα αυτοί θα είναι διδάσκαλοι όλης της Οικουμένης.

Επίσης, πάλι υπάρχει εδώ και ο «ήχος» και η «φωτιά», που η παρουσία τους ήταν έντονη στο όρος Σινά, όταν οι  Εβραίοι έλαβαν το Νόμο. Αυτό γίνεται για να επιβεβαιωθεί ότι και τότε και τώρα είναι το ίδιο το Άγιο Πνεύμα, το Οποίο νομοθετεί και ορίζει τα πάντα. Εξάλλου δημιουργήθηκε σύγχυση ανάμεσα στο πλήθος, γιατί ακούστηκε σαν να φυσούσε ξαφνικά δυνατός άνεμος. Όλοι τότε νόμισαν ότι έφθασε η ώρα να εκπληρωθούν όλα όσα τους είχε προαναγγείλει ο Χριστός για το τέλος και την καταστροφή του κόσμου. Ακόμη χρειάζεται να προσέξουμε, ότι είπε «ωσει» πυρός, δηλ. «σαν φωτιά», για να μη θεωρήσει κανείς  ακούγοντας αυτά, ότι υπάρχει κάτι υλικό στο Άγιο Πνεύμα.

Κατηγορήθηκαν επίσης οι απόστολοι ότι ήταν μεθυσμένοι. Ο απ. Πέτρος όμως μίλησε ενώπιον του λαού και είπε ότι κάτι τέτοιο είναι ψέμα. Κι εξήγησε ότι αυτό που έγινε, είναι εκείνο που γράφει στην προφητεία του ο Προφήτης Ιωήλ. Κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να πιστέψουν στο Χριστό τρεις χιλιάδες άνθρωποι!

Το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται και Παράκλητος (=Παρηγορητής), γιατί μπορεί να μας παρηγορεί και να μας δίνει αναψυχή. Αλλά κι ο Χριστός ονομάζεται Παράκλητος (=Παρηγορητής). Έφυγε, λοιπόν, ο Χριστός κι ήλθε άλλος Παράκλητος για μας, το Άγιο Πνεύμα. Το Άγιο Πνεύμα Το πήραμε αντί του Χριστού. Και δια του Χριστού Το έχουμε. Επίσης ονομάζεται Παράκλητος, επειδή μεσιτεύει για μας προς το Θεό με στεναγμούς που δε μπορούν να εκφραστούν με λέξεις, γιατί είναι φιλάνθρωπο (αγαπά τους ανθρώπους) και ενδιαφέρεται για μας, ακριβώς όπως κι ο Χριστός. Γι  αυτόν ακριβώς το λόγο και ονομάζεται «Άλλος Παράκλητος». Και λέει ο Απόστολος· « Έχουμε Παράκλητο (=μεσίτη, συνήγορο) κοντά στον Πατέρα, τον Ιησού». Ονομάζεται δε « Άλλος», επειδή είναι ομοούσιος με τον Υιό. Ετσι το Άλλος (=με κεφαλαίο το άλφα) και Άλλος λέγεται για ομοούσια και ομοφυή πράγματα, ενώ οι λέξεις άλλο (=με μικρό το άλφα) και άλλο χρησιμοποιούνται για διαφορετικής φύσεως πράγματα (λέμε π.χ.·άλλο το ένα και άλλο το άλλο).

Το Άγιο Πνεύμα υπάρχει μέσα στον Πατέρα και στον Υιό καθ’ όλα. Δημιουργεί τα πάντα με τον Πατέρα και με τον Υιό. Μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό θα κάνει την Ανάσταση, που θα γίνει στη μέλλουσα ζωή. Το Άγιο Πνεύμα κάνει ό,τι θέλει· Αγιάζει, αφορίζει, ανανεώνει, αποστέλλει, δίδει σοφία, χρίει τους προφήτες. Με άλλα λόγια κάνει τα πάντα, γιατί είναι αυτεξούσιο, παντοδύναμο, αγαθό, ευθές, ηγεμονικό. Απ’ αυτό προέρχεται κάθε σοφία, ζωή, κίνηση και κάθε τι το οποίο έχει αγιοσύνη και ζωή. Με συντομία, λοιπόν, θα λέγαμε πως ό,τι έχει ο Πατήρ και ο Υιός, αυτά έχει και το Άγιο Πνεύμα. Το μόνο διαφορετικό που έχουν είναι ότι ο Πατήρ είναι αγέννητος, ο Υιός γεννητός κι Αυτό εκπορεύεται απ’ τον Πατέρα.

Όταν ήλθε το Άγιο Πνεύμα, ο κόσμος πλημμύρισε απ’ τα χαρίσματά Του. Όλα τα έθνη δι’ αυτού οδηγήθηκαν στη γνώση του Θεού και κάθε ασθένεια κι αδυναμία διώχθηκε μακριά.

Το Άγιο Πνεύμα δόθηκε τρεις φορές με διαφορετικό τρόπο απ’ το Χριστό στους Μαθητές Του. Την πρώτη φορά πριν απ’ το Πάθος Του, αλλά πολύ αμυδρά. Πάλι, μετά την Ανάστασή Του ο Χριστός με εμφύσημα είπε στους Μαθητές Του πιο καθαρά· «Λάβετε Πνεύμα Άγιον...». Και τώρα ξεκάθαρα και ολοφάνερα τους έστειλε το Άγιο Πνεύμα. Η για να το πούμε καλύτερα, Αυτό, το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε, φωτίζοντας πιο τέλεια και αγιάζοντας τους Αποστόλους και μέσω αυτών έκανε δική Του ολόκληρη πραγματικά την οικουμένη!

Τη επιφοιτήσει του Αγίου Πνεύματος, πρεσβείαις των Αποστόλων σου, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.