Θεοτοκονύμια

Θεοτοκονύμια στην Ορθόδοξη παράδοση αποκαλούμε, τα τιμητικά προσωνύμια που αποδίδει η εκκλησιαστική και λαογραφική παράδοση στην Υπεραγία Θεοτόκο και όπως αναφέρει ο διδάκτωρ Θεολογίας Α. Καριώτογλου,η ονοματοδοσία γίνεται συνήθως ανάλογα με τον τόπο ή τον τρόπο που έχει γίνει η εικονογράφηση.

Δίνοντας την επιστημονική διάσταση για την πληθώρα των ονομάτων ο κ. Καριώτογλου σημειώνει ότι υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι με τους οποίους εκφράζονται τα ονόματα της Παναγίας. Ανάλογα με τον τόπο ή ανάλογα με τον τρόπο που έχει γίνει η εικονογράφηση, ή ανάλογα με τη σχέση του Χριστού με την Παναγία. Εκτός από την Παναγία τη Γλυκοφιλούσα, που ο Χριστός αγγίζει το μάγουλο της μητέρας του, σε όλες τις άλλες παραστάσεις υπάρχει μια σχετική απόσταση, η οποία συμβολίζει την ισορροπημένη σχέση που πρέπει να έχει η μητέρα με το παιδί. Μπορεί, βέβαια, η Θεομήτωρ να έχει εκατοντάδες χαρακτηρισμούς, όμως σε κάθε ναό, μέσα στο ιερό, υπάρχει πάντα η Παναγία η Πλατυτέρα των Ουρανών, όπου «απεικονίζεται με τα χέρια ανοιχτά και στη μέση της βρίσκεται η μορφή του Χριστού», προσθέτει ο κ. Καριώτογλου. Από τις πιο γνωστές Παναγίες, που πήραν το όνομά τους ανάλογα με τη γεωγραφική θέση ή την τοποθεσία που βρίσκονται οι αντίστοιχες εκκλησίες, είναι οι εξής: η Παναγία η Κανάλα στην Κύθνο, η Παναγία Σουμελά, η Παναγία η Λιμνιά στη Λίμνη Ευβοίας, η Παναγία Κύκκου στην Κύπρο, η Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα, η Παναγία η Αγιασώτισσα στην Αγιάσο του Ολύμπου και η Παναγία η Φοδελιώτισσα στο Φόδελε του Ηρακλείου Κρήτης.
Υπάρχουν, όμως, και άλλοι χαρακτηρισμοί που προσδιορίζουν το σημείο όπου βρίσκεται χτισμένος ο ναός, όπως: Παναγία Σπηλιανή, που βρίσκεται στο Πυθαγόρειο Σάμου αλλά και στη Νίσυρο, Παναγία Γκρεμιώτισσα που βρίσκεται στην Ιο, Παναγία Σαραντασκαλιώτισσα στον Μαραθόκαμπο Σάμου, Παναγία Θαλασσινή στην Ανδρο, που είναι χτισμένη σε βράχο μέσα στη θάλασσα, Παναγία η Κρεμαστή στην Ηλεία όπου η Μονή κρέμεται από έναν βράχο. Τα προσωνύμια της Παναγίας, όμως, της αποδίδονται και ανάλογα με τον τρόπο που είναι ζωγραφισμένη η εικόνα της. Η Παναγία αποκαλείται και Γλυκοφιλούσα, Ελεούσα, Βρεφοκρατούσα, Μεγαλομάτα, Θρηνούσα, Δεξιά ακόμα και Τριχερούσα. Μια πολύ γνωστή Παναγία είναι η Φιδούσα (ή κατ' άλλους Φιδιώτισσα) στην Κεφαλονιά. Κάθε χρόνο, κοντά στον Δεκαπενταύγουστο, στο χωριό Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς εμφανίζονται και κυκλοφορούν στις εικόνες των ναών του χωριού μικρά και ακίνδυνα φίδια. Επίσης, στη Σάμο υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας της Βροντιανής, που ονομάστηκε έτσι γιατί στο υψόμετρο που βρίσκεται φυσάει δυνατός άνεμος ο οποίος βροντάει.

Τα ονόματα της Θεοτόκου Παναγίας

α/α	όνομα	α/α	όνομα	α/α	όνομα
1	Αγγελόκτιστος	168	Ελεημονήτρια	335	Λυκοδήμου
2	Αγία Σκέπη	169	Ελαία	336	Λυκούρεσι
3	Αγιάσσου	170	Ελαιοβρύτισσα	337	Μαγαζιώτισσα
4	Αγιοδεκτινή	171	Ελειμονήτρια	338	Μαγδαληνή
5	Αγιοηλιώτισσα	172	Ελεοβρύτης	339	Μαδύτου
6	Αγιολούσαινα	173	Ελέους	340	Μακελάρια
7	Αγίου όρους	174	Ελεούσα	341	Μαλεβή
8	Αγνή	175	Ελευθερώτρια	342	Μανδαλάκη
9	Αγριδιώτισσα	176	Ελπιδοφόρα	343	Μανεδή
10	Αγριλιώτισσα	177	Ελπϊς Πιστών	344	Μαντιλούσα
11	Αειμακάριστος	178	Ελωνα	345	Μαραθούντα
12	Αειμεσιτεύουσα	179	Ενθρονη	346	Μαρία
13	Αθηνιώτισσα	180	Εξακουστή	347	Μαστών
14	Αιγύπτια	181	Εξοχική	348	Μαύρη
15	Αιματούσα	182	Επακούουσα	349	Μαυριώτισσα
16	Αιμίαλου	183	Επανωχωριανή	350	Μαυρομμάτα
17	Αιρκώτισσα	184	Επισκοπιανή	351	Μαχαιρωμένη
18	Ακαθή	185	Επουράνιος	352	Με τους κρίνους
19	Ακατάβλητος	186	Επουράνιος Πύλη	353	Μεγαλομάρτυρος
20	Ακατάφλεκτη	187	Επταβηματούσα	354	Μεγαλόχαρη
21	Ακήραση	188	Ερυπιανή	355	Μεσοσπορίτισσα
22	Ακρωτηριανή	189	Εσφαγμένη	356	Μητέρα
23	Αλανιώτισσα	190	Ευαγγελίστρα	357	Μητέρα Θεού επί τον θρόνο
24	Αλεξανδριανή	191	Ευρετή	358	Μικρά
25	Αλεξίου Κομνηνού	192	Εύσπλαχνος	359	Μογρονήσι
26	Αλεπινή	193	Ζαλακιώτισσα	360	Μολυβδοσκέβαστη
27	Αληθινή	194	Ζεραχιώτισσα	361	Μοναρκά
28	Αλλοιώτισσα	195	Ζεριχιώτισσα	362	Μυροβλύτισσα
29	Αλόχη	196	Ζερμπτίτσης	363	Μυρτενή
30	Αματίτση	197	Ζυλή	364	Μυρτιδιώτισσα
31	Αμεμπτος	198	Ζωάρκεια	365	Μυφελαιώτισσα
32	Αμετάθετος	199	Ζωήρρυτος	366	Νάπα
33	Αμολιανή	200	Ζωηφόρος	367	Νάσσα
34	Αμόλυντος	201	Ζωοδότειρα	368	Νέα
35	Αμπελακίων	202	Ζωοδότρα	369	Νέγρων
36	Αμπελοκήπισσα	203	Ζωοδόχος	370	Νεοφάνεισσα
37	Αμωμη	204	Ζωοπηγή	371	Νεροφορούσα
38	Ανασσα	205	Ζωοπόρος	372	Νικητάτου
39	Αναφωνήτρια	206	Ζωοτόκος	373	Νικοποιός
40	Αντινίτισσα	207	Ηγήτρια	374	Νταλλιανή
41	Αντιφωνήτρια	208	Ηγουμένη	375	Νυμφοτόκος
42	Ανωμερίτισσα	209	Ηδύπνους	376	Ξενοβλήτης
43	Αξιον Εστί	210	Ηλιόκαλη	377	Ξένων
44	Απείρανδρος	211	Ηλιοτόκος	378	Ξεσκλαβώτρα
45	Απειρόγαμος	212	θαλασσινή	379	Ξεσπορίτισσα
46	Απρόσιτος	213	Θαλασσίτρα	380	Ξηροκαμπίτισσα
47	Αρακιώτισσα	214	Θαλασσομάχισσα	381	Ξηρορείτισσα
48	Αράπισσα	215	θαλασσομαχούσα	382	Ξυνήγορος
49	Αρβανίτισσα	216	Θαρεινή	383	Οδηγήτρια
50	Αρειας	217	Θεάλεχτη	384	Οικειώτατη
51	Αρμενοκρατούσα	218	Θεοδίδαχτη	385	Οικονόμισσα
52	Αρσανά	219	Θεοδόξαστη	386	Ολβιόδωρος
53	Αρτάκης	220	Θεόκλητη	387	Ολυμπιώτισσα
54	Αρχαγγελιώτισσα	221	Θεοκνήτωρ	388	Ομόθεος
55	Αρχισπορίτισσα	222	Θεοκόσμητη	389	Ομονοούσα
56	Ασπραγγέλου	223	Θεόληπτος	390	Ορθοκωστά
57	Ασπροβουνιώτισσα	224	Θεομάνα	391	Οσιώτατη
58	Ασπροπαναγιά	225	Θεομητροπρεπεστέρα	392	Ουρανού και Γης
59	Ασύγκριτη	226	Θεοσκέπαστη	393	Παγγαιότισσα
60	Αυγουστιανή	227	Θεοτίμητη	394	Πάθους
61	Αφέντρικα	228	Θεοτόκος	395	Παιδεύσασα
62	Αφθορος	229	Θεουργία	396	Παλαιοκαστρίτισσα
63	Αφροδίτισσα	230	Θεόφραστος	397	Παλαιολογίνα
64	Αχειροποίητος	231	Θεόφρων	398	Παλατιανή
65	Αχραντος	232	Θερμιανή	399	Παλίνου
66	Αψιδιώτισσα	233	Θευαγέστατη	400	Παμμακάριστος
67	Βαλουκλιώτισσα	234	Θρηνούσα	401	Παναγιόχορτο
68	Βανιώτισσα	235	Θρηνωδούσα	402	Πανάχραντος
69	Βαραγγιώτισσα	236	Θωμιανή	403	Πανάχραντος
70	Βαρδιανιώτισσα	237	Ίαμα	404	Παντάνασσα
71	Βαρκού	238	Ίαση	405	Παντευλόγητη
72	Βασίλισσα	239	Ιερόβλαστος	406	Πάντιμος
73	Βασιληγενέτειρα	240	Ιερομύτης	407	Παντόχαρα
74	Βατοπεδινή	241	Ιεροσολυμιτική	408	Πάντων χαρά
75	Βατούσαινα	242	Ιεροσολυμίτισσα	409	Παραμυθία
76	Βελανιδιά	243	Ιλαρώτατη	410	Παρηγορήτρα
77	Βελεστίνου	244	Ιμερόεσσα	411	Παρθένα
78	Βελλά	245	Ισηγορία	412	Παμμακάριστος
79	Βεργουπουλιανή	246	Καγιά	413	Παυσολύπη
80	Βηματάρισσα	247	Καθαριώτισσα	414	Πειραιώτισσα
81	Βιγλιώτισσα	248	Καθαρών	415	Πελαγονίτισσα
82	Βιδιανή	249	Καθρέπτης	416	Πεπελινίτσης
83	Βιργιωμένη	250	Κακαβιώτισσα	417	Περίβλεπττος
84	Βλασαρού	251	Καλαθή	418	Περλιγού
85	Βλαχέρνα	252	Καλαμιώτισσα	419	Πετραϊδα
86	Βλέπουσα .	253	Καλάμου	420	Πλαγιά
87	Βλυχιόρικα	254	Καλιγού	421	Πλατανιώτισσα
88	Βοήθεια	255	Καλλίτοκος	422	Πλατυτέρα
89	Βορεινή	256	Καλού Νερού	423	Πολίτισσα
90	Βούλιστα	257	Καλυβιανή	424	Πολυσπορίτισσα
91	Βουναρκώτισσα	258	Καμακάρι	425	Πονολύτρια
92	Βουνογιάτρισσα	259	Καματερός	426	Πόνου
93	Βουνού	260	Καμένη	427	Πορταϊτισσα
94	Βουρνιώτισσα	261	Καμπιώτισσα	428	Πορτιανή
95	Βράχου	262	Κάμπου	429	Πουλάτη
96	Βρεσθενίτισσα	263	Κανάλα	430	Πρέσβειρα
97	Βρεφοκομούσα	264	Κανδήξη	431	Προαναγγελλομένη
98	Βρεφοκρατούσα	265	Κανταριώτισσα	432	Προπύλη
99	Βρεφουργήσασα	266	Καπνικαραία	433	Προσηγορία
100	Βρεχούσα	267	Καρδιοβαστάζουσα	434	Προσίστισσα
101	Βροντιανή	268	Καρδιώτισσα	435	Προστάτρια
102	Βρόντου	269	Καρποφορούσα	436	Προσφυγιά
103	Βροχής	270	Καρύπη	437	Προυσιώτισσα
104	Βρυσιανή	271	Καστριανή	438	Πυριότισσα
105	Γαλακτίνης	272	Κάστρου	439	Πυροβολήθεισα
106	Γαλακτοτροφούσα	273	Καστρουλέρου	440	Ραγίου
107	Γαλανή	274	Κατάκαρπος	441	Ραχοπήδη
108	Γαλανούσα	275	Καταλωνική	442	Ρόδο το Αμάραντο
109	Γαλατιανή	276	Κατάπαυση	443	Ρόμβη
110	Γαλατούσα	277	Καταπολιανή	444	Ρουμελιώτισσα
111	Γαλαχτοτροφία	278	Καταφυγή	445	Σαμακιώτισσα
112	Γαλαχτοφορούσα	279	Καψοδερματούσα	446	Σεπτεμβριανή
113	Γαλουχιότισσα	280	Κερά	447	Σημάου
114	Γενεσίου Θεοτόκου Σαβαθιανών	281	Κέρνιτσα	448	Σκάλα του Ουρανού
115	Γέννας	282	Κεχαριτωμένη	449	Σκαλωτή
116	Γερόντισσα	283	Κεχρινιώτισσα	450	Σκιαδενή
117	Γεσθημανίτισσα	284	Κηπουραίων	451	Σκοπιότισσα
118	Γηνατού	285	Κισσιώτισσα	452	Σοίριζα
119	Γηρομεριού	286	Κιτιού	453	Σοτομβριανή
120	Γιαλούσα	287	Κλειδί του Παραδείσου	454	Σουμελά
121	Γιάτρισσα	288	Κλεισούρας	455	Σπηλιώτισσα
122	Γκαβή	289	Κλεφτοπαναγιά	456	Στεφάνα
123	Γκιζιλκιζιώτισσα	290	Κοιμητηρίων	457	Σώματα
124	Γκουβερνιώτισσα	291	Κόκκινη	458	Σωτήρα
125	Γλυκιώτισσα	292	Κολοκυθιώτισσα	459	Ταξιδιάρα
126	Γλυκοκυματούσα	293	Κολυβιανή	460	Ταταρνώτισσα
127	Γλυκοφιλούσα	294	Κορκοδειλιά	461	Τήνου
128	Γλωσσά .	295	Κορυφή	462	Tης Βάτου
129	Γοιρδελάκη	296	Κορφιάτισσα	463	Τίμια Σκέπη
130	Γοργόνα	297	Κοσμοπόθητος	464	Τιμιωτέρα
131	Γοργοεπήκοος	298	Κοσμοσωτείρα	465	Τοπλoύ
132	Γουμένισσα	299	Κοσυφοίνισσα	466	Του Χάρου
133	Γουμερά	300	Κότσικα	467	Τουρλιανή
134	Γουνιώτισσα	301	Κουκουζέλισσα	468	Τριχερούσα
135	Γούντα	302	Κουμπελίδικη	469	Τροβάτου
136	Γουρλομάτα	303	Κουνοπιώτισσα	470	Τρουλή
137	Γραφιώτισσα	304	Κουρίου	471	Τρυπητή
138	Γρηγορίτσα	305	Κουροτρόφος	472	Τρυφερούσα
139	Γρηγορούσα	306	Κουτσουρώ	473	Τσαμπίκα
140	Γύψενη	307	Κουφή	474	Τσυκκώτισσα
141	Γωνιά	308	Κουφή Πέτρας	475	Υπέρμαχος
142	Δαδιού	309	Κοφινή	476	Υψηλή
143	Δαδιώτισσα	310	Κρεμαστή	477	Φανερουλιώτισσα
144	Δακρυρροούσα	311	Κρομμυδιώτισσα	478	Φανερωμένη
145	Δαμάστα	312	Κτιστή	479	Φαρμακολύτρα
146	Δέηση	313	Κτιτόρισσα	480	Φιδιότισσα
147	Δεκαπεντούσα	314	Κυκκώτισσα	481	Φιδοττοταμιανή
148	Δένδρου	315	Κυπαιότισσα	482	Φιδούσα
149	Δεξιοκρατούσα	316	Κυρά Ξένη και κυρία των Αγγέλων	483	Φίδωσα
150	Δεόμενη	317	Κώμη	484	Φλεβαριανή
151	Δερμάτα	318	Λαγουδιανή	485	Φοβερά Προστασία
152	Δέσποινα	319	Λαμπρότατη	486	Χαιρετισμών
153	Δημοκράνια	320	Λαμπροφορία	487	Χαλκοπρατειών
154	Διακονούσα	321	Λαοδηγήτρια	488	Χελιδονού
155	Διασώζουσα	322	Λαού	489	Χιλιονοματούσα
156	Δικαιόκριτος	323	Λαρνιώτισσα	490	Χοζοβιώτισσα
157	Δικαιότατη	324	Λαυριώτισσα	491	Χρυσαφίτισσα
158	Διότισσα	325	Λάχνη	492	Χρυσοβαλάντη
159	Δόβρα	326	Λεσινιώτισσα	493	Χρυσογαλούσα
160	Δομνιανίτισσας	327	Λεφένα	494	Χρυσοδαφνιώτισσα
161	Δοξάρισσα	328	Λεχούσα	495	Χρυσοκαστριώτισσα
162	Δουβέργαινα	329	Λιβαδιώτισσα	496	Χρυσοκελλαριά
163	Δακρύβρεχτος	330	Λιόσα	497	Χρυσοπηγή
164	Εγγυήτρια	331	Λιόσα	498	Χρυσοσκαλίτισσα
165	Εκατονταπυλιανή	332	Λογκοβάρδα	499	Χρυσοσπιλιώτισσα
166	Εκκλησιάρχουσα	333	Λοιμιώτισσα	500	Ψυχοσώστα
167	Εικονίστρια	334	Λουβαρά	501	Ψυχοσώτρια

Συντάκτης / NextDeal ,Τετάρτη, 01 Αυγούστου 2012 10:12