ΚΥΡΙΑΚΗ Ε´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Κείμενο Ευαγγελίου  (Ματθαίου η´ 28-θ´ 1)

Τω καιρώ εκείνω, ελθόντι τω Ιησού εις την χώραν των Γεργεσηνών υπήντησαν αυτώ δύο δαιμονιζόμενοι εκ των μνημείων εξερχόμενοι, χαλεποί λίαν, ώστε μη ισχύειν τινά παρελθείν δια της οδού εκείνης. Και ιδού έκραξαν λέγοντες· τι ημίν και σοι, Ιησού υιέ του Θεού; Ήλθες ώδε προ καιρού βασανίσαι ημάς; Ην δε μακράν απ’ αυτών αγέλη χοίρων πολλών βοσκομένη.Οι δε δαίμονες παρεκάλουν αυτόν λέγοντες· ει εκβάλλεις ημάς, επίτρεψον ημίν απελθείν εις την αγέλην των χοίρων. Και είπεν αυτοίς· υπάγετε. Οι δε εξελθόντες απήλθον εις την αγέλην των χοίρων· και ιδού ώρμησε πάσα η αγέλη των χοίρων κατά του κρημνού εις την θάλασσαν και απέθανον εν τοις ύδασιν. Οι δε βόσκοντες έφυγον, και απελθόντες εις την πόλιν απήγγειλαν πάντα και τα των δαιμονιζομένων. Και ιδού πάσα η πόλις εξήλθεν εις συνάντησιν τω Ιησού, και ιδόντες αυτόν παρεκάλεσαν όπως μεταβή από των ορίων αυτών. Και εμβάς εις πλοίον διεπέρασε και ήλθεν εις την ιδίαν πόλιν.

Μετάφραση Ευαγγελίου (Ματθ. η´ 28-34, θ´ 1)

Κατ’ εκείνον τον καιρόν όταν ήλθεν ο Ιησούς εις την χώραν των Γαδαρηνών, τον προϋπάντησαν δύο δαιμονισμένοι, οι οποίοι έβγαιναν από τα μνημεία, πολύ επικίνδυνοι, ώστε κανείς δεν ήτο δυνατόν να περάση από τον δρόμον εκείνον. Και εφώναξαν, «Τι έχεις μαζί μας Ιησού, Υιέ του Θεού; Ήλθες εδώ προώρως για να μας βασανίσης;». Μακρυά από αυτούς ήτο μία μεγάλη αγέλη από χοίρους, που έβοσκαν. Και οι δαίμονες τον παρακαλούσαν και έλεγαν, «Εάν μας διώξης, άφησέ μας να πάμε εις την αγέλην των χοίρων». Και αυτός τους είπε, «Πηγαίνετε». Αυτοί δε εβγήκαν και επήγαν εις την αγέλην των χοίρων. Και ολόκληρη η αγέλη κατακρημνίσθηκε εις την θάλασσαν και εχάθηκε εις τα νερά. Οι δε βοσκοί έφυγαν και όταν ήλθαν εις την πόλιν, τούς τα είπαν όλα δια τούς δαιμονισμένους. Και όλη η πόλις εβγήκε εις συνάντησιν του Ιησού και όταν τον είδαν, τον παρακάλεσαν να φύγη από τα σύνορά τους. Και εμπήκε εις πλοιάριον, επέρασε απέναντι και ήλθεν εις την δικήν του πόλιν.

Πατερικές Ερμηνευτικές σκέψεις

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ (ΜΙGΝΕ Ρ. G. τ. 57, στ. 349-358)

Κι όταν ο Κύριος απομακρύνθηκε από τη θάλασσα, ακολούθησε άλλο φοβερώτερο θαύμα. Άνθρωποι δαιμονισμένοι, σαν πανούργοι δραπέτες που είδαν τον Κύριό τους, Του έλεγαν· Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα σ’ εμάς και σ’ Εσένα, Ιησού, Υιέ του Θεού; Ήρθες εδώ πριν την ώρα Σου, να μας βασανίσεις; Επειδή ο κόσμος τον θεωρούσε άνθρωπο, ήρθαν οι δαίμονες να ανακηρύξουν τη θεότητά Του. Κι αυτοί που δεν διδάσκονταν από την πρώην τρικυμισμένη και τώρα γαληνεμένη θάλασσα, άκουγαν τούς δαίμονες να κραυγάζουν αυτά που εκείνη φώναζε με τη γαλήνη της.

Κι έπειτα, για να μη νομιστεί ότι είναι κολακεία που προήλθε από την εντύπωση των προηγουμένων γεγονότων, φώναξαν δυνατά· «Ήρθες εδώ πρόωρα, για να μας βασανίσεις;». Γι’ αυτό λοιπόν φανερώθηκε από την αρχή η εχθρότητα προς το Χριστό, για να μη γίνει ύποπτη η παράκλησή τους. Γιατί δέχονταν αόρατα μαστιγώματα και τούς έδερνε τρικυμία χειρότερη από όσο τη θάλασσα κι ένοιωθαν να τρυπιούνται και να καίγονται και να παθαίνουν αθεράπευτα κακά μονάχα από την παρουσία Του. Επειδή κανένας δεν τολμούσε να τους φέρει κοντά Του, πήγε σ’ αυτούς ο ίδιος ο Χριστός...

Τα λόγια τους έχουν τη δύναμη να εκφράσουν την αγριότητα και την αναισχυντία τους. «Ήρθες εδώ πριν την ώρα Σου, για να μας βασανίσεις;», είπαν. Δεν μπορούσαν να ισχυριστούν ότι δεν είχαν αμαρτήσει. Είχαν όμως την αξίωση να μην τιμωρηθούν πρόωρα. Τους είχε συλλάβει ο Χριστός να προκαλούν τα αθεράπευτα και παράνομα εκείνα κακά και με κάθε τρόπο να διαστρέφουν και να βασανίζουν το πλάσμα Του. Επειδή δηλαδή έκαναν υπερβολική κατάχρηση της δυνάμεώς τους, νόμισαν ότι Αυτός δε θα περιμένει τον ορισμένο καιρό της τιμωρίας και γι’ αυτό τον παρακαλούσαν και τον ικέτευαν να μην τούς βασανίσει. Κι αυτοί που δεν δέχονταν ούτε σιδερένια δεσμά, ήρθαν δεμένοι. Αυτοί που τριγύριζαν στα βουνά, βγήκαν τώρα στην πεδιάδα. Αυτοί που εμπόδιζαν τούς άλλους να περνούν, σταμάτησαν όταν είδαν Αυτόν που τούς έφραξε το δρόμο.

Κι αν κανένας ρωτήσει· Για ποιο λόγο ο Χριστός έκανε ό,τι του ζήτησαν οι δαίμονες και τους επέτρεψε να πάνε στο κοπάδι των χοίρων; Θα λέγαμε ότι δεν το έκανε επειδή υπάκουσε σ’ αυτούς, αλλά επειδή έτσι θα έβγαζε πολλαπλή ωφέλεια:

Πρώτον, δίδαξε αυτούς που ελευθερώθηκαν από τους πονηρούς τυράννους τους το μέγεθος της βλάβης που τους είχαν κάνει.

Δεύτερο, ήθελε να μάθουν όλοι ότι ούτε στους χοίρους δε φτάνει η τόλμη τους, αν δεν επιτρέψει Αυτός.

Τρίτο, ότι θα έκαναν σ’ αυτούς πολύ χειρότερα απ’ ό,τι στους χοίρους, αν μέσα στη συμφορά τους δεν τους περιέβαλλε με πολλή φροντίδα ο Θεός.

Ότι μας μισούν περισσότερο από τα άλογα ζώα είναι νομίζω φανερό στον καθένα. Επομένως αυτοί που δε λυπήθηκαν τους χοίρους, αλλά σε μια στιγμή τους έριξαν στο γκρεμό, πολύ περισσότερο θα το έκαναν στους ανθρώπους που θα είχαν στην κατοχή τους, πηγαίνοντας και φέρνοντάς τους στις ερημιές, αν μέσα σ’ αυτή την τυραννική καταπίεση δεν υπήρχε πολλή φροντίδα από μέρους του Θεού, που χαλιναγωγούσε και σταματούσε την αχόρταγη κακία τους.

Απ’ αυτά φαίνεται πως δεν υπάρχει κανένας που να μην απολαμβάνει τη φροντίδα του Θεού. Αν τώρα δεν την απολαμβάνουν όλοι κατά τον ίδιο τρόπο, είναι κι αυτό ένα σπουδαίο είδος φροντίδας. Γιατί ο Θεός, ανάλογα με το τί είναι ωφέλιμο στον καθένα, παρουσιάζει και το είδος της φροντίδας.

Εκτός από όσα ειπώθηκαν μαθαίνουμε και κάτι άλλο, ότι ο Θεός δε φροντίζει απλά και μόνο γενικά για όλους, αλλά και για καθένα χωριστά. Αυτό το φανέρωσε ο Κύριος μιλώντας στους μαθητές Του· «Εσάς είναι μετρημένες και οι τρίχες της κεφαλής σας». Αλλά κι από αυτούς τους δαιμονισμένους μπορεί κανείς να το καταλάβη καθαρά. Από πολύ καιρό θα είχαν πνιγεί, αν δεν απολάμβαναν άφθονη τη φροντίδα του Θεού. Γι’ αυτό λοιπόν επέτρεψε να μπουν στην αγέλη των χοίρων, για να μάθουν ακόμα και όσοι κατοικούσαν στα μέρη εκείνα τη δύναμή Του...

Ότι είχαν άγνοια μερικοί από τούς κατοίκους της πόλεως αυτής φαίνεται από το τέλος της περικοπής. Ενώ έπρεπε να προσκυνήσουν και να θαυμάσουν τη δύναμή Του, αυτοί Τον έδιωχναν από την περιοχή τους.

Αλλά για ποιο λόγο σκότωσαν οι δαίμονες τους χοίρους; Γιατί παντού προσπαθούν να ρίχνουν τούς ανθρώπους στη λύπη και παντού χαίρονται με την καταστροφή... Όταν, ύστερα από τις τόσες ευεργεσίες που είδαν απ’ Αυτόν οι κάτοικοι της περιοχής θέλησαν να Τον διώξουν, ο Ιησούς δεν αντιστάθηκε, αλλά έφυγε κι εγκατέλειψε αυτούς που παρουσίασαν τον εαυτό τους ανάξιο για την διδασκαλία Του, αφήνοντάς τους ως δασκάλους αυτούς που ελευθερώθηκαν από τους δαίμονες, καθώς επίσης και τους χοιροβοσκούς, ώστε να μάθουν απ’ αυτούς όλα όσα είχαν γίνει.

Αυτός έφυγε κι άφησε ζωηρό στις ψυχές τους το φόβο. Τη φήμη του θαύματος διαλαλούσε παντού το μέγεθος της ζημίας και τούς έκανε μεγάλη εντύπωση. Από πολλούς ακούγονταν φωνές που επιβεβαίωναν το παράξενο θαύμα κι από τους θεραπευμένους κι από τους χοίρους που καταποντίστηκαν κι από τους κυρίους των χοίρων κι από τους χοιροβοσκούς.

Αυτά και τώρα μπορεί να τα δει κανείς. Βλέπουμε πολλούς δαιμονισμένους στα μνήματα, που τίποτα δεν μπορεί να τους κρατήσει μέσα στην τρέλα τους, ούτε το σίδερο, ούτε οι αλυσίδες, ούτε πολλοί άνθρωποι μαζί, ούτε σύσταση, ούτε συμβουλή, ούτε απειλή, ούτε τίποτε από τα παρόμοια. Γιατί όταν κάποιος είναι ακόλαστος κι επιθυμεί σφοδρά όλα τα σώματα, σε τίποτα δε διαφέρει από το δαιμονισμένο. Γυρίζει γυμνός σαν κι αυτόν, ντυμένος βέβαια με ρούχα, αλλά του λείπει το αληθινό ντύσιμο και είναι γυμνός από τη δόξα που του ταιριάζει. Δεν καταξεσκίζεται με πέτρες, αλλά με αμαρτήματα χειρότερα από πολλές πέτρες. Ποιός θα μπορέσει να τον δέση; Ποιός θα τον εμποδίσει να ασχημονή και να δαιμονίζεται και ποτέ να μην έρχεται στον εαυτό του, αλλά να βρίσκεται πάντα στα μνήματα; Μνήματα είναι τα καταγώγια των πορνών, γεμάτα από δυσωδία και σαπίλα. Τέτοιος δεν είναι κι ο φιλάργυρος; Ποιός θα μπορέσει να τον δέσει ποτέ; Κάθε μέρα αντιμετωπίζει το φόβο και την απειλή, ακούει συστάσεις και συμβουλές. Όλα αυτά τα δεσμά τα σπάζει. Κι αν πάει κανείς να τον απαλλάξει από τα δεσμά της φιλαργυρίας, τον εξορκίζει, ώστε να μην απαλλαγεί· θεωρεί μεγάλο βάσανο να μη βρίσκεται μέσα στο βάσανο. Από αυτό τί πιο άθλιο μπορεί να γίνει; Εκείνος ο δαίμονας, παρ’ όλο που περιφρόνησε τούς ανθρώπους, υποχώρησε στην προσταγή του Χριστού και γρήγορα έφυγε από το σώμα. Αυτός όμως δεν υποχωρεί σε προσταγές... Όχι γιατί είναι δυνατότερος από το Χριστό, αλλά επειδή ο Χριστός δεν μας σωφρονίζει, εάν εμείς δε θέλουμε.