Επιστροφή από την Αίγυπτο

 Ο Ιωσήφ αποδείχτηκε και ανθρωπίνως άξιος της αποστολής του, καθώς μετέφερε τον Ιησού και τη μητέρα του με ταχύτητα ασφάλεια και προθυμία στη νέα χώρα, και καθώς επί δύο περίπου χρόνια τους προστάτευσε από διάφορους κινδύνους και τους συντήρησε στις ανάγκες τους. 

Εδώ, στο τρίτο αυτό σημείο του ευαγγελικού αναγνώσματος, καλείται σε νέες περιπέτειες και ευθύνες, διότι παίρνει εντολή να επιστρέψει στην πατρίδα.

Βλέπουμε ότι ο Θεός επέτρεψε ν’ απειληθεί από τον Ηρώδη η ζωή του ίδιου του Γιού του, και να δοκιμάσει ο Γιος του και την προσφυγιά στην Αίγυπτο από την πρώτη παιδική ηλικία. 

Οι δοκιμασίες λοιπόν θα υπάρχουν στη ζωή, αλλά δεν πρέπει να λησμονούμε ότι «ο Θεός είναι άξιος εμπιστοσύνης· δεν θα επιτρέψει πειρασμούς μεγαλύτερους από τη δύναμή σας, αλλά  μαζί με τον πειρασμό θα δώσει και το τέλος του πειρασμού, για να μπορείτε να τον υπομένετε». 

Εξ άλλου ο Θεός διαβεβαιώνει , ότι «είναι μακάριος ο άνθρωπος που υπομένει πειρασμό». 

Γενικότερα μπορούμε να πούμε ότι όσο σκληρότερες είναι οι δοκιμασίες, τόσο γλυκύτερο το τέλος τους.

Ας δούμε το ιερό κείμενο. 

Όταν πέθανε ο Ηρώδης, ιστορεί ο ευαγγελιστής Ματθαίος, να, και άγγελος Κυρίου φαίνεται στον Ιωσήφ στην Αίγυπτο στ’ όνειρό του, και του λέει·  Σήκω επάνω, πάρε το παιδί και τη μητέρα του, και πήγαινε στη χώρα του Ισραήλ· διότι έχουν πεθάνει αυτοί που επιβουλεύονται τη ζωή του παιδιού. Κι ο Ιωσήφ σηκώθηκε από τον ύπνο του, πήρε το παιδί και τη μητέρα του, και ήρθε στη χώρα του Ισραήλ. Αλλ’ όταν άκουσε ότι στην Ιουδαία βασιλεύει ο Αρχέλαος στη θέση του πατέρα του Ηρώδου, φοβήθηκε να πάει εκεί· κι όταν πήρε εντολή στ’ όνειρό του, αναχώρησε για τα μέρη της Γαλιλαίας. Αφού ήρθε στη Γαλιλαία, κατοίκησε στην πόλη που λέγεται Ναζαρέτ, για να εκπληρωθεί αυτό που είπαν οι προφήτες ότι θα ονομαστεί Ναζωραίος.

Σχόλια.

Ο Ηρώδης ο σφαγεύς των νηπίων αμάρτησε στο Θεό και στο λαό του Θεού. 

Αλλ’ είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτός  που τα βάζει με το Θεό συντρίβεται. 

Οι κατά καιρούς θεομάχοι που εμφανίστηκαν έκτοτε σχεδόν όλοι ομολόγησαν την ήττα τους και πέτυχαν τέλος άδοξο.

*

Για το τέλος του Ηρώδου οι Πράξεις των Αποστόλων ιστορούν ότι κάποια καθορισμένη ημέρα ο Ηρώδης , αφού φόρεσε στολή βασιλική και κάθισε στο βασιλικό θρόνο, μιλούσε με ρητορικό στόμφο στο λαό. 

Και τα πλήθη του φώναζαν κολακευτικά· 

Τα λόγια σου είναι φωνή Θεού και όχι ανθρώπου. 

Την ίδια στιγμή τον πάταξε  άγγελος Κυρίου με σιχαμερή αρρώστια, επειδή δέχτηκε τη θεοποίησή του, και ενώ τον έτρωγαν ζωντανό τα σκουλήκια, ξεψύχησε.

Ο Ιωάννης Χρυσόστομος σημειώνει· 

Αστραπιαία τιμωρία του ήρθε για όσα έκανε. 

Και δόθηκε στο μίασμα αυτό η τιμωρία που του ταίριαζε. 

Θάνατος οδυνηρός, ελεεινότερος από τις σφαγές  που τόλμησε, ενώ παραλλήλως δεινοπαθούσε από μύρια άλλα.

*

Ο Αρχέλαος ήταν γιός του Ηρώδου του σφαγέως από τη γυναίκα του Μαλθάκη, που καταγόταν από τη Σαμάρεια. 

Ως χαρακτήρας ήταν σκληρός και φονικός σαν τον πατέρα του, γι’ αυτό και ο Ιωσήφ δεν έμεινε στην Ιουδαία, αλλ’ έφυγε στη Γαλιλαία, την επικράτεια του Αντίπα, που ήταν μετριοπαθέστερος, και εγκαταστάθηκε στη Ναζαρέτ. 

Μετά τον Αρχέλαο ο Τιβέριος όρισε για την Ιουδαία Επίτροπο ή Ηγεμόνα το γνωστό μας Πιλάτο.

Η Ιουδαία είναι η γύρω από τα Ιεροσόλυμα περιοχή της Παλαιστίνης, προς δυσμάς και κατά μήκος της Νεκράς θαλάσσης. 

Η Σαμάρεια είναι η βορείως  της Ιουδαίας και δυτικώς του Ιορδάνου ποταμού. 

Γαλιλαία η βορείως της Σαμαρείας και δυτικώς της λίμνης Γεννησαρέτ.

 Η Γαλιλαία ήταν το βόρειο τμήμα της Παλαιστίνης. 

Αν λάβουμε αντιστοιχίες  από τη χώρα μας , η μεν Ιουδαία αντιστοιχεί με τη Στερεά Ελλάδα, η δε Σαμάρεια προς τη Θεσσαλία, η δε Γαλιλαία προς τη Μακεδονία. 

Στα χρόνια του Χριστού η Γαλιλαία, όπως ελέχθη, είχε τετράρχη τον Αντίπα, γιο του Ηρώδου.

Η Ναζαρέτ είναι πόλη της πεδινής Γαλιλαίας και υπαγόταν διοικητικώς στην Καπερναούμ. 

Η Ναζαρέτ σώζεται μέχρι σήμερα κτισμένη αμφιθεατρικώς σε βραχώδη τοποθεσία. 

Σ’ αυτή την πόλη μεγάλωσε ο Χριστός σε μια αυλή με τα θεωρούμενα αδέρφια του. 

Εκεί και στα πέριξ δούλευε σαν μάστορας μέχρι τα 30 του μαζί με το νομιζόμενο πατέρα του Ιωσήφ.

*

 Η μαρτυρία Ναζωραίος κληθήσεται δεν απαντάται πουθενά στις προφητείες  της Παλαιάς Διαθήκης.  

 Ο Ιωάννης Χρυσόστομος φρονεί ότι  πιθανώς κάποια προφητικά βιβλία, που περιείχαν τη φράση αυτή, να χάθηκαν. 

Γι’ αυτό συνιστά να μην πολυπραγμονούμε γύρω από το ζήτημα αυτό.

*

Νεώτερες βιβλικές έρευνες επαληθεύουν τη γνώμη του Χρυσοστόμου. 

Φέρουν στο φως ότι μεγάλα μέρη της Παλαιάς Διαθήκης (των Εβδομήκοντα) έχουν ψαλιδιστεί από φανατικούς Ιουδαίους , που αποτελούσαν το συνέδριο της Ιαμνείας, και ιδιαίτερα από το ραββίνο Ακιβά (70-130 μ. Χ.). 

Ο διαβόητος ραββίνος Ακιβά, ο θεωρούμενος ως ο μεγαλύτερος ραββίνος όλων των εποχών και επονομαζόμενος Νέος Μωϋσής και δεύτερος Μωϋσής, ο πνευματικός πατέρας του Βαρχεχωβά, αρχηγού της ιουδαϊκής επαναστάσεως του 132-35, ο μεγάλος εχθρός και διώκτης της χριστιανικής πίστεως, αποφάσισε να λογοκριθούν  και ψαλιδιστούν τα κείμενα κάποιων βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης· πιθανότατα και η προφητεία αυτή να είναι μέσα στα ψαλιδισμένα*. 

Σημειωτέον ότι ο Ιησούς Χριστός αποκαλείται Ναζωραίος ή Ναζαρηνός ή ο από Ναζαρέτ περιφρονητικώς.

* Βλ. Κ. Σιαμάκη, Μελέτες, 8,207-8· Του αυτού, Ερμηνεία της Βασιλείας Δαυΐδ, Θεσσαλονίκη 1989, σ. 127-135.

Αρχιμ. Αθανάσιος Σιαμάκης 

Πηγή