Οι τραυματικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία έχουν μια ιδιαίτερη «ικανότητα» να αφήνουν πληγές, ειδικά όταν περιλαμβάνουν τη συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση ή παραμέληση.
Το τραυματικό γεγονός στην παιδική ηλικία δύναται να αντηχεί κατά τη διάρκεια των ετών και να προκαλεί αρνητικές συνέπειες, όπως υψηλότερους κινδύνους κατάθλιψης, άγχους, διπολικής διαταραχής, μετατραυματικό στρες, παχυσαρκία, προβλήματα συμπεριφοράς, καθώς και προβλήματα υγείας όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις. Μια μελέτη διεπίστωσε ότι περίπου το 80% των ατόμων που είχαν κακοποιηθεί ως παιδιά, πληρούσαν τα κριτήρια για τουλάχιστον μία ψυχιατρική διαταραχή σε ηλικία 21 ετών.Μια ταραγμένη παιδική ηλικία μπορεί επίσης να οδηγήσει ένα άτομο στο αλκοόλ και τη χρήση ναρκωτικών ως ένας τρόπος για να απαλύνει τον πόνο ή, αντίθετα, να νιώσει ότι αισθάνεται κάτι. Μελέτες εκτιμούν ότι έως και τα δύο τρίτα των ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία για χρήση ουσιών, έχουν ιστορίες παιδικής ηλικίας με σεξουαλική, συναισθηματική ή σωματική κακοποίηση. Σε μία ταραγμένη παιδική ηλικία, είναι πολλά τα δύσκολα που χρειάζεται να ξεπεραστούν, όμως υπάρχει βοήθεια. Κατανοώντας σε βάθος τι εμποδίζει την επούλωση, μπορεί να είναι βοηθητικό στη διαδικασία της ανάκαμψης.Εδώ, παραθέτουμε οκτώ βασικούς λόγους που η ελευθερία από ένα παιδικό τραύμα είναι δύσκολη:
1. Το τραυματισμένο πρόσωπο αργεί να συνειδητοποιήσει την πηγή του πόνου του
Τα παιδιά δεν έχουν κανένα πλαίσιο αναφοράς όταν συμβαίνουν τραυματικές εμπειρίες, με αποτέλεσμα να βλέπουν την πραγματικότητα σαν κάτι το κανονικό, ειδικά αν οι γονείς τους είναι η πηγή της αγωνίας τους. Συχνά, κάτι που συμβαίνει πολύ αργότερα, όταν βρεθούν σε υγιέστερες οικογένειες ή όταν μεγαλώσουν τα δικά τους παιδιά, τότε είναι που βλέπουν πόσο επιζήμια ήταν η παιδική τους ηλικία. Δυστυχώς, όσο περισσότερο ένα άτομο περιμένει-αργεί να δεχθεί βοήθεια, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η επούλωσή του.
2. Θέματα που προκύπτουν ταυτόχρονα με το τραυματικό γεγονός μπορεί να καλύψουν το πραγματικό πρόβλημα
Όσοι χρησιμοποιούν ναρκωτικά ή αλκοόλ για να αντιμετωπίσουν τον πόνο του παιδικού τραύματος, μπορεί να επικεντρωθούν τόσο στην αντιμετώπιση του εθισμού -κάτι που είναι ουσιαστικά ένα σύμπτωμα του τραύματος-με αποτέλεσμα να μην ανακαλύψουν ποτέ την πηγή του. Μέχρι να γίνει αυτό ωστόσο, είναι πιθανό να εναλλάσονται μέσα και έξω από την ανάκαμψη. Υπάρχει μια άλλη επιπλοκή τραύματος με βάση τον εθισμό: τοξικομανείς που κάνουν χρήση μαζί, ενδέχεται να παρέχουν μερικές φορές την αίσθηση της οικογένειας όταν αυτή λείπει από τη ζωή ενός ατόμου.
3. Το τραύμα μπορεί επίσης να έχει βιολογικό υπόβαθροΟι ψυχολόγοι γνωρίζουν πλέον ότι το παιδικό τραύμα μπορεί να αλλάξει τη δομή του εγκεφάλου και να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται ορισμένα γονίδια. Στη μελέτη του 2012 απο το Brown University, το τραύμα στην παιδική ηλικία όπως η κακοποίηση ή η απώλεια ενός γονέα, βρέθηκε να μεταβάλει τον προγραμματισμό των γονιδίων που ρυθμίζουν το στρες, ενισχύοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχών όπως άγχος και κατάθλιψη.Τραύματα που προκαλούνται από αλλαγές στον εγκέφαλο, έχουν συνδεθεί με μειωμένη ικανότητα του ατόμου να μετριάσει τις αρνητικές παρορμήσεις. Το παιδικό τραύμα μπορεί επίσης να επηρεάσει τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, ενισχύοντας την ανταμοιβή που νιώθει κάποιος όταν χρησιμοποιεί ναρκωτικά ή αλκοόλ και κάνοντας πιο πιθανή την εξάρτηση. Αυτές οι νέες ανακαλύψεις υπογραμμίζουν τις δυσκολίες να ξεπεραστεί το παιδικό τραύμα, αλλά επίσης χτίζουν το δρόμο για στοχευμένες θεραπείες και φάρμακα.
4. Μπορεί το παρελθόν να ξεπερνιέται αλλά να μένει ακόμη η οδυνηρή ανάμνηση
Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν επίπονη την ιδέα της επιστροφής στο παρελθόν. Άλλοι μπορεί να είναι πρόθυμοι να το κάνουν, αλλά θεωρούν ότι είναι αδύνατο να λύσουμε το συνοθύλευμα των εμπειριών της παιδικής ηλικίας. Συχνά το μόνο που απομένει είναι μια πλωτή αίσθηση του άγχους. Ο πόνος γίνεται δύσκολος να εξαλειφθεί όταν η πηγή της δεν μπορεί να εντοπιστεί.
5. Η αναζήτηση ανακούφισης ενδέχεται να είναι αβέβαιη
Πολλές φορές, είναι ακατόρθωτο να κάνεις τους υπεύθυνους για την τραυματική εμπειρία να αναλάβουν την ευθύνη για ένα οδυνηρό παρελθόν. Εκείνος που ευθύνεται μπορεί να μην είναι πλέον ζωντανός, τη στιγμή που το τραυματισμένο πρόσωπο βρίσκει την πηγή της αγωνίας του ή αισθάνεται έτοιμο να το αντιμετωπίσει. Μπορεί να είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι εκείνος που κακοποίησε, δεν πρόκειται ποτέ να λογοδοτήσει για τις πράξεις του ή ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα για την ανάπτυξη μιας πιο υγιούς σχέσης.
6. Μπορεί να ζητηθούν απαντήσεις σε άλλους και όχι από τον εαυτό τους
Συχνά ένα πρόσωπο προσπαθεί να βρει σε άλλους αυτό που έλειπε από τη ζωή του, σε μια προσπάθεια να διορθώσει το παρελθόν. Ή μπορεί να ζητά την έγκριση μέσω της εξάρτησης και να κάνει οτιδήποτε για να διατηρήσει την ειρήνη ή να κερδίσει την αγάπη των άλλων. Έτσι, αντί να αποτιμούν τις δικές τους ανάγκες, ξοδεύουν την ενέργειά τους προσπαθώντας να γίνουν άξιοι της αγάπης των άλλων, συχνά δεχόμενοι περαιτέρω κακοποίηση κατά τη διαδικασία.
7. Τα συναισθήματα μπορεί να απομονωθούν
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φροντίδα γίνεται πάρα πολύ επικίνδυνη για το παιδί, έτσι ώστε οι ίδιοι να μουδιάζουν το συναίσθημα. Αυτό, όχι μόνο βλάπτει την ικανότητα τους να οικοδομήσουν υγιείς σχέσεις, αλλά περιπλέκει και αργότερα τις μετέπειτα προσπάθειες τους να έχουν πρόσβαση στα συναισθήματα που απαιτούνται για την επούλωση.
8. Μπορεί να είναι δύσκολο να φιμωθούν οι εσωτερικές φωνές
Τα παιδιά πιστεύουν όλα τα πράγματα που τους λένε για τον εαυτό τους. Αν αυτά τα πράγματα είναι αρνητικά-ότι δηλαδή είναι άχρηστα, τεμπέλικα, ηλίθια, άσχημα, μια αποτυχία ή ποτέ δεν θα τους υπολογίσουν τόσο όσο σε σχέση με τα αδέρφια τους- μπορεί να τα αφήσει τόσο ανάξια για μια καλύτερη ζωή όσο και ανίκανα να αλλάξουν.
Ενώ κάθε ένα από αυτά τα σενάρια αμφισβητεί τη θεραπεία, κανένα δεν την απαγορεύει. Για πολλούς ανθρώπους, η θεραπεία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής ανάμεσά τους, με προσεγγίσεις όπως όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν τις αρνητικές σκέψεις και η μέθοδος EMDR, μια μορφή ψυχοθεραπείας που μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να ανακτήσει, επεξεργαστεί και να επιλύσει τραύματα του παρελθόντος.
Πρόσθετες τεχνικές και φάρμακα βρίσκονται στον ορίζοντα, όσο η έρευνα αυξάνει την κατανόηση των επιδράσεων του τραύματος για το μυαλό και το σώμα. Μπορεί μια μέρα, για παράδειγμα, να είναι σε θέση να εμποδίσει απλά κακές αναμνήσεις που σχετίζονται με το τραύμα, προτείνει η έρευνα.
Επίσης, είναι ενθαρρυντικό ότι οι ψυχολόγοι ερευνητές και οι θεραπευτές φθάνουν στο σημείο να καταλάβουν ότι υπάρχει μια μικρή «θετική» επένδυση των αρνητικών εμπειριών: Μερικές φορές μπορεί να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα. Μπορεί να μεταφέρουν ένα άσχημο βάρος από το παρελθόν που βαραίνει ένα πρόσωπο, αλλά μπορεί επίσης να τα δυναμώσει.
Δημήτριος Νατσιός 
